ĐỀN THỜ NGUYỄN XÍ
1. Tên di tích: Đền thờ Nguyễn Xí
2. Loại công trình: Đền thờ chính
3. Loại di tích: Cấp Quốc gia
4. Quyết định: Đã xếp hạng di tích lịch sử , văn hóa cấp quốc gia theo quyết định 74/2006/QĐ-BVHTT ngày 28 tháng 9 năm 2006
5. Địa chỉ di tích: Thôn Song Nam - xã Cương Gián- huyện Nghi Xuân- tỉnh Hà Tĩnh
6. Tóm lược thông tin về di tích
Ngôi Đền được toả lạc trên động Hoàng Long, là vùng đất cao ráo, thoáng mát rộng 3h. Cận thủy, cận sơn. “ Nơi gốc Tổ Cụ Nguyễn Hợp ông nội Tướng Công Nguyễn Xí” tại làng Động Gián, nay là thôn Song Nam xã Cương Gián huyện Nghi Xuân tỉnh Hà Tĩnh. Do những công lao to lớn của Tướng Công Nguyễn Xí – Vị tướng tài ba thao lược, “Trung quân, ái quốc” của Nghĩa quân Lam Sơn do Lê Lợi lãnh đạo.
Dưới ngọn cờ đại nghĩa của Bình Định Vương Lê Lợi suốt 10 năm gian lao khổ ải, quyết đánh đuổi quân xâm lược Nhà Minh ra khỏi bờ cõi dành độc lập cho Dân tộc Đại Việt. Tướng Công Nguyễn Xí đã hết lòng vì nghĩa nước, nêu cao gương trung liệt, xông pha nơi trận tuyến, lập nhiều chiến công hiến hách, cùng với Nghĩa quân Lam Sơn đuổi sạch quân thù, dành độc lập cho Dân tộc, lập nên triều đại Lê Sơ.“ Từ dựng cờ khởi nghĩa ở hội thề Lũng Nhai đến ngày khải hoàn độc lập 1418 – 1428”. Tướng Công Nguyễn Xí đã hết lòng trung quân ái quốc, phò tá 4 đời Vua Lê, đó là “Vua Lê Thái Tổ; Lê Thái Tông; Lê Nhân Tông; Lê Khánh Tông” (Từ năm 1428 đến 1465).
Vua Lê Thánh Tông đã tỏ lời ca ngợi: “Khi mở nước trăm trận gian nan, lúc thủ thành hết lòng giúp rập; nước có biến chí khí phi thường ra tay cứu vãn, ra vào Tướng văn, Tướng võ trước sau giữ trọn khí tiết, giữ mình như ngọc chẳng khoe tươi, nghiêm mặt ở triều như thanh gươm mới tuốt, công lao khanh hơn cả, thay việc trời giúp Hoàng Đế, hết lòng vì nghĩa nước, trung quân ái quốc, ngươi thật là bề tôi trung ái”.
Với công lao to lớn của Tướng Công Nguyễn Xí, Vua Lê Thánh Tông đã hậu thường phong chức tước cho những người có công trong gia đình Tướng Công Nguyễn Xí.Cụ Nguyễn Hội thân sinh Tướng công Nguyễn Xí, được truy phong “Thái Bảo Đình Quận Công” bậc thứ ba trong Tam Thái. Bà Vũ Thị Hạch thân mẫu Tướng Công Nguyễn Xí được truy phong “Quận Phu Nhân”. Tướng Nguyễn Biện anh cả Tướng công Nguyễn Xí được truy phong “Thái Phó Long Nghiêm Quận Công” bậc thứ hai trong tam thái.
- Nguyễn Biện là người hi sinh liều mình cứu chúa, cùng với Lê Lai cứu Lê Lợi ra khỏi vòng vây của địch đã hy sinh năm 1421.
- Tướng Công Nguyễn Xí được phong “Thượng Tướng Quân Thái Sư Cương Quốc Công Nguyễn Xí” bậc thứ nhất trong tam thái được mang quốc tính họ Vua.
- Bà vợ ngài Lê Thị Ngọc Lân được phong “Quốc phu nhân, Gia phong thục nhân”.
Tướng Nguyễn Sư Hồi con trai cả Tướng Công Nguyễn Xí được phong: “Quý Quận Công” được mang quốc tính họ Vua, đặc thưởng 130 mẫu ruộng cho gia đình.
Tướng Công Nguyễn Xí có 15 người con trai đều là bậc Tướng, Tước hầu trong triều đại Nhà Lê”. Ngày 30 tháng 10 năm Ất Dậu 1465 do bệnh tình nan y, ngài Tướng Công Nguyễn đã tạ thế thọ 69 tuổi. (Tướng Công Nguyễn Xí sinh 1397 – 1465).
Vua Lê Thánh Tông thương tiếc kính trọng tri ân vị ân nhân trung ái, đã phải bỏ nhiều ngày không ngự triều, cho quân linh cửu của Tướng Công Nguyễn Xí. Tại “Điện Kính Thiên” nơi tế trời xem như một vị Hoàng Đế, Linh Cửu ngài sau 43 Ngài Vua Lê Thánh Tông sai quan quân trong triều đình chuyển Linh cửu ngài từ Thành Thăng Long về an táng tại quê nhà cùng với thân sinh thân mẫu tại Thượng Xá “Nay là xã Nghi Hợp huyện Nghi Lộc tỉnh Nghệ An” và cho xây dựng Nhà thờ tại Thượng Xá “Nơi sinh ra Tướng Nguyễn Biện và tướng Công Nguyễn Xí”.
Tại làng Động Gián là gốc quê tổ cụ Nguyễn Hợp, được xây ngôi đền thờ “Thái sư Cương Quốc Công Nguyễn Xí” đức Thuỷ Tổ và các danh nhân tướng lĩnh họ Nguyễn và Triều Lê. Được gọi là Đền Chính Bản thuộc Quốc gia Đền Sở tại vào cuối thế kỷ…. Được triều đình nhà Lê truy phong: “Khai quốc công thần Lê triều chính khí thượng thượng đặng phúc thần”. Tái sắc phong “Hồng ân đại Vương, hiển uy linh chính nghị anh liệt trung trinh đại Vương”
- Toà thượng điện: Ở giữa thờ Thái sư Cương Quốc Công Nguyễn Xí.
- Bên trái: Thờ vị thuỷ tổ ông nội Tướng công Nguyễn Xí là cụ Nguyễn Hợp và thờ vị thượng Tổ Nguyễn Khai, người con cả cụ Nguyễn Hợp ở lại quê hương sinh ra các chi họ ở quê Tổ và các bậc danh nhân trong dòng tộc họ Nguyễn.
- Bên trái thờ: Vị thượng Tổ Nguyễn Hội “Thân sinh tương Nguyễn Biện và tướng Nguyễn Xí” người đã dời cư ra cửa Hải Tân Thượng Xá sinh ra các chi họ ở Thượng Xá - Nghi Lộc- Nghệ An ngày nay. Thờ các bậc tướng lĩnh trong dòng tộc họ Nguyễn.
Toà trung điện thờ: Các bậc tướng lĩnh Triều Đại, Lê sơ và các bậc thần linh bản xứ thành hoàng làng.
Toà tiền tế: nơi cáo yết các bậc thần linh- Binh sỹ long mạch thần quan bản xứ. Ngôi đền qua năm tháng chiến tranh lâu dài. Tiêu thổ kháng chiến thời gian và ý thức bảo vệ của con người, nên ngôi đền đã bị hư hỏng, chỉ còn lại cửa tam quan và bộ Long ngai bằng đồng.
Nhờ sự quan tâm của phòng văn hoá, Sở văn hoá thể thao và du lịch tỉnh Hà Tĩnh. Lãnh đạo xã, 2 thôn Song Nam, Đại Đồng và các bậc lão thành nên ngôi đền được Sở văn hoá thể thao và du lịch tỉnh, Bộ văn hoá xếp hạng di tích lịch sử văn hoá cấp tỉnh và cấp Quốc gia vào năm (2004- 2007) nên đã được trùng tu xây dựng lại đàng hoàng, uy nghi to đẹp để thờ phụng công lao to lớn của ngài. Đảng bộ nhân dân xã Cương Gián- Cán bộ nhân dân Động Gián, hậu duệ con cháu dòng họ Nguyễn Xí mãi mãi tri ân công lao to lớn của vị anh hùng chống ngoại xâm, chấn hưng đất nước “Khai quốc công thần Lê triều chính khí thượng thượng đẳng phúc thần” người con trung hiếu của quê hương gốc tổ.
7. Một số hoạt động nhà trường đã làm trong nội dung chăm sóc di tích lịch sử nói trên
Thực hiên phong trào xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực. Nhà trường kết hợp với liên đội tham gia tìm hiểu và nhận chăm sóc di tích lịch sử cấp quốc gia: Đền thờ Nguyễn Xí thuộc thôn Song Nam xã Cương Gián huyện Nghi Xuân tỉnh Hà Tĩnh với những hình thức cụ thể:
Tổ chức cho giáo viên và học sinh tham gia chăm sóc như: Trồng cây bóng mát ở trong khu vực của đền. Chủ động hỗ trợ chăm sóc, tôn tạo và phát huy giá trị văn hóa của các di tích lịch sử, văn hóa. Thường xuyên tổ chức cho giáo viên và học sinh tham quan khu di tích và làm vệ sinh sạch sẽ. Đặc biệt nhà trường đã tổ chức Hội thi Rạng rõ Hồng Lam dưới hình thức sân khấu hoá với mục đích tìm hiểu về di tích lịch sử của Đền thờ Nguyễn Xí. Thông qua các hoạt động ngoài giờ lên lớp và tích hợp với các môn học nhà trường đã giáo dục niềm tự hào về truyền thống của quê hương và đất nước theo sự kiện lịch sử của di tích. Tổ chức thi tìm hiểu về di tích lịch sử Đền thờ Nguyễn Xí một cách hiệu quả, khuyến khích giáo viên và học sinh tìm hiểu tài liệu viết về Tướng Công Nguyễn Xí.
8. Đề xuất kiến nghị
Cần cấp kinh phí để tiếp tục xây dựng một số công trình trong khuôn viên của Đền thờ - Cần trồng nhiều cây bóng mát hơn nữa.
Kính mong quý khách và nhân dân xã nhà chung tay công đức, góp sức, giữ gìn, bảo vệ trùng tu tôn tạo khu di tích lịch sử văn hoá ngày càng xanh, sạch đẹp.
9. Thông tin về trường:
- Họ và tên Phó Hiệu trưởng : Nguyễn Đăng Giáp .
ĐT Di động: 0976708788
Địa chỉ email : Danggiap2011@gmail.com .
- Họ và tên Tổng phụ trách Đội : Phạm Thái Hoàn
Chuyên ngành đào tạo Chính quy - Năm tốt nghiệp 2007 .
ĐT di động : 0165648654
- Địa chỉ trường: Trường THCS Cương Gián, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh .
ĐT cố định : 0393823237.
Share on facebook 0 người thích - Thích
Đã xếp hạng di tích lịch sử , văn hóa cấp quốc gia theo quyết định...
ĐỀN THỜ NGUYỄN XÍ
1. Tên di tích: Đền thờ Nguyễn Xí
2. Loại công trình: Đền thờ chính
3. Loại di tích: Cấp Quốc gia
4. Quyết định: Đã xếp hạng di tích lịch sử , văn hóa cấp quốc gia theo quyết định 74/2006/QĐ-BVHTT ngày 28 tháng 9 năm 2006
5. Địa chỉ di tích: Thôn Song Nam - xã Cương Gián- huyện Nghi Xuân- tỉnh Hà Tĩnh
6. Tóm lược thông tin về di tích
Ngôi Đền được toả lạc trên động Hoàng Long, là vùng đất cao ráo, thoáng mát rộng 3h. Cận thủy, cận sơn. “ Nơi gốc Tổ Cụ Nguyễn Hợp ông nội Tướng Công Nguyễn Xí” tại làng Động Gián, nay là thôn Song Nam xã Cương Gián huyện Nghi Xuân tỉnh Hà Tĩnh. Do những công lao to lớn của Tướng Công Nguyễn Xí – Vị tướng tài ba thao lược, “Trung quân, ái quốc” của Nghĩa quân Lam Sơn do Lê Lợi lãnh đạo.
Dưới ngọn cờ đại nghĩa của Bình Định Vương Lê Lợi suốt 10 năm gian lao khổ ải, quyết đánh đuổi quân xâm lược Nhà Minh ra khỏi bờ cõi dành độc lập cho Dân tộc Đại Việt. Tướng Công Nguyễn Xí đã hết lòng vì nghĩa nước, nêu cao gương trung liệt, xông pha nơi trận tuyến, lập nhiều chiến công hiến hách, cùng với Nghĩa quân Lam Sơn đuổi sạch quân thù, dành độc lập cho Dân tộc, lập nên triều đại Lê Sơ.“ Từ dựng cờ khởi nghĩa ở hội thề Lũng Nhai đến ngày khải hoàn độc lập 1418 – 1428”. Tướng Công Nguyễn Xí đã hết lòng trung quân ái quốc, phò tá 4 đời Vua Lê, đó là “Vua Lê Thái Tổ; Lê Thái Tông; Lê Nhân Tông; Lê Khánh Tông” (Từ năm 1428 đến 1465).
Vua Lê Thánh Tông đã tỏ lời ca ngợi: “Khi mở nước trăm trận gian nan, lúc thủ thành hết lòng giúp rập; nước có biến chí khí phi thường ra tay cứu vãn, ra vào Tướng văn, Tướng võ trước sau giữ trọn khí tiết, giữ mình như ngọc chẳng khoe tươi, nghiêm mặt ở triều như thanh gươm mới tuốt, công lao khanh hơn cả, thay việc trời giúp Hoàng Đế, hết lòng vì nghĩa nước, trung quân ái quốc, ngươi thật là bề tôi trung ái”.
Với công lao to lớn của Tướng Công Nguyễn Xí, Vua Lê Thánh Tông đã hậu thường phong chức tước cho những người có công trong gia đình Tướng Công Nguyễn Xí.Cụ Nguyễn Hội thân sinh Tướng công Nguyễn Xí, được truy phong “Thái Bảo Đình Quận Công” bậc thứ ba trong Tam Thái. Bà Vũ Thị Hạch thân mẫu Tướng Công Nguyễn Xí được truy phong “Quận Phu Nhân”. Tướng Nguyễn Biện anh cả Tướng công Nguyễn Xí được truy phong “Thái Phó Long Nghiêm Quận Công” bậc thứ hai trong tam thái.
- Nguyễn Biện là người hi sinh liều mình cứu chúa, cùng với Lê Lai cứu Lê Lợi ra khỏi vòng vây của địch đã hy sinh năm 1421.
- Tướng Công Nguyễn Xí được phong “Thượng Tướng Quân Thái Sư Cương Quốc Công Nguyễn Xí” bậc thứ nhất trong tam thái được mang quốc tính họ Vua.
- Bà vợ ngài Lê Thị Ngọc Lân được phong “Quốc phu nhân, Gia phong thục nhân”.
Tướng Nguyễn Sư Hồi con trai cả Tướng Công Nguyễn Xí được phong: “Quý Quận Công” được mang quốc tính họ Vua, đặc thưởng 130 mẫu ruộng cho gia đình.
Tướng Công Nguyễn Xí có 15 người con trai đều là bậc Tướng, Tước hầu trong triều đại Nhà Lê”. Ngày 30 tháng 10 năm Ất Dậu 1465 do bệnh tình nan y, ngài Tướng Công Nguyễn đã tạ thế thọ 69 tuổi. (Tướng Công Nguyễn Xí sinh 1397 – 1465).
Vua Lê Thánh Tông thương tiếc kính trọng tri ân vị ân nhân trung ái, đã phải bỏ nhiều ngày không ngự triều, cho quân linh cửu của Tướng Công Nguyễn Xí. Tại “Điện Kính Thiên” nơi tế trời xem như một vị Hoàng Đế, Linh Cửu ngài sau 43 Ngài Vua Lê Thánh Tông sai quan quân trong triều đình chuyển Linh cửu ngài từ Thành Thăng Long về an táng tại quê nhà cùng với thân sinh thân mẫu tại Thượng Xá “Nay là xã Nghi Hợp huyện Nghi Lộc tỉnh Nghệ An” và cho xây dựng Nhà thờ tại Thượng Xá “Nơi sinh ra Tướng Nguyễn Biện và tướng Công Nguyễn Xí”.
Tại làng Động Gián là gốc quê tổ cụ Nguyễn Hợp, được xây ngôi đền thờ “Thái sư Cương Quốc Công Nguyễn Xí” đức Thuỷ Tổ và các danh nhân tướng lĩnh họ Nguyễn và Triều Lê. Được gọi là Đền Chính Bản thuộc Quốc gia Đền Sở tại vào cuối thế kỷ…. Được triều đình nhà Lê truy phong: “Khai quốc công thần Lê triều chính khí thượng thượng đặng phúc thần”. Tái sắc phong “Hồng ân đại Vương, hiển uy linh chính nghị anh liệt trung trinh đại Vương”
- Toà thượng điện: Ở giữa thờ Thái sư Cương Quốc Công Nguyễn Xí.
- Bên trái: Thờ vị thuỷ tổ ông nội Tướng công Nguyễn Xí là cụ Nguyễn Hợp và thờ vị thượng Tổ Nguyễn Khai, người con cả cụ Nguyễn Hợp ở lại quê hương sinh ra các chi họ ở quê Tổ và các bậc danh nhân trong dòng tộc họ Nguyễn.
- Bên trái thờ: Vị thượng Tổ Nguyễn Hội “Thân sinh tương Nguyễn Biện và tướng Nguyễn Xí” người đã dời cư ra cửa Hải Tân Thượng Xá sinh ra các chi họ ở Thượng Xá - Nghi Lộc- Nghệ An ngày nay. Thờ các bậc tướng lĩnh trong dòng tộc họ Nguyễn.
Toà trung điện thờ: Các bậc tướng lĩnh Triều Đại, Lê sơ và các bậc thần linh bản xứ thành hoàng làng.
Toà tiền tế: nơi cáo yết các bậc thần linh- Binh sỹ long mạch thần quan bản xứ. Ngôi đền qua năm tháng chiến tranh lâu dài. Tiêu thổ kháng chiến thời gian và ý thức bảo vệ của con người, nên ngôi đền đã bị hư hỏng, chỉ còn lại cửa tam quan và bộ Long ngai bằng đồng.
Nhờ sự quan tâm của phòng văn hoá, Sở văn hoá thể thao và du lịch tỉnh Hà Tĩnh. Lãnh đạo xã, 2 thôn Song Nam, Đại Đồng và các bậc lão thành nên ngôi đền được Sở văn hoá thể thao và du lịch tỉnh, Bộ văn hoá xếp hạng di tích lịch sử văn hoá cấp tỉnh và cấp Quốc gia vào năm (2004- 2007) nên đã được trùng tu xây dựng lại đàng hoàng, uy nghi to đẹp để thờ phụng công lao to lớn của ngài. Đảng bộ nhân dân xã Cương Gián- Cán bộ nhân dân Động Gián, hậu duệ con cháu dòng họ Nguyễn Xí mãi mãi tri ân công lao to lớn của vị anh hùng chống ngoại xâm, chấn hưng đất nước “Khai quốc công thần Lê triều chính khí thượng thượng đẳng phúc thần” người con trung hiếu của quê hương gốc tổ.
7. Một số hoạt động nhà trường đã làm trong nội dung chăm sóc di tích lịch sử nói trên
Thực hiên phong trào xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực. Nhà trường kết hợp với liên đội tham gia tìm hiểu và nhận chăm sóc di tích lịch sử cấp quốc gia: Đền thờ Nguyễn Xí thuộc thôn Song Nam xã Cương Gián huyện Nghi Xuân tỉnh Hà Tĩnh với những hình thức cụ thể:
Tổ chức cho giáo viên và học sinh tham gia chăm sóc như: Trồng cây bóng mát ở trong khu vực của đền. Chủ động hỗ trợ chăm sóc, tôn tạo và phát huy giá trị văn hóa của các di tích lịch sử, văn hóa. Thường xuyên tổ chức cho giáo viên và học sinh tham quan khu di tích và làm vệ sinh sạch sẽ. Đặc biệt nhà trường đã tổ chức Hội thi Rạng rõ Hồng Lam dưới hình thức sân khấu hoá với mục đích tìm hiểu về di tích lịch sử của Đền thờ Nguyễn Xí. Thông qua các hoạt động ngoài giờ lên lớp và tích hợp với các môn học nhà trường đã giáo dục niềm tự hào về truyền thống của quê hương và đất nước theo sự kiện lịch sử của di tích. Tổ chức thi tìm hiểu về di tích lịch sử Đền thờ Nguyễn Xí một cách hiệu quả, khuyến khích giáo viên và học sinh tìm hiểu tài liệu viết về Tướng Công Nguyễn Xí.
Cần cấp kinh phí để tiếp tục xây dựng một số công trình trong khuôn viên của Đền thờ - Cần trồng nhiều cây bóng mát hơn nữa.
Kính mong quý khách và nhân dân xã nhà chung tay công đức, góp sức, giữ gìn, bảo vệ trùng tu tôn tạo khu di tích lịch sử văn hoá ngày càng xanh, sạch đẹp.
9. Thông tin về trường:
- Họ và tên Phó Hiệu trưởng : Nguyễn Đăng Giáp .
ĐT Di động: 0976708788
Địa chỉ email : Danggiap2011@gmail.com .
- Họ và tên Tổng phụ trách Đội : Phạm Thái Hoàn
Chuyên ngành đào tạo Chính quy - Năm tốt nghiệp 2007 .
ĐT di động : 0165648654
- Địa chỉ trường: Trường THCS Cương Gián, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh .
ĐT cố định : 0393823237.
Share on facebook 0 người thích - Thích
0 Bình luận
Gửi bình luận:
Click here to cancel reply
Mục liên quan
){kind=link}