Di tích Trại tập trung Noong Nhai

    Theo tiếng Thái Noong là “Ao” Nhai...

Với tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ, lần đầu tiên nhân dân các dân tộc Điện Biên được nhìn thấy các phương tiện chiến tranh hiện đại đến như vậy. Quá hoảng loạn một bộ phận người dân chạy lánh sang Lào, số khác chạy vào vùng giải phóng của bộ đội ta nguyện đi theo Cách mạng, còn lại đa số là đàn bà, trẻ em và người già bị giặc Pháp bắt vào trại tập trung. Tại đây, dân bản bị quân Pháp đi đâu trú quân đều bắt đi theo với mục đích nếu Việt Minh đánh vào thì chúng bắt dân làm bia đỡ đạn, nếu Việt Minh không đánh thì chúng bắt dân đi dỡ nhà, chặt phá cây cối để xây dựng hầm, hào, đồn bốt. Thời gian này nhân dân sống trong sự kìm kẹp của binh lính Pháp, cuộc sống rất khổ cực. Chúng bắt nhân dân gom lại thành 4 trại tập trung trong đó có trại tập trung Noong Nhai. Khu tập trung Noong Nhai có hơn 3000 người dân, cũng như các trại tập trung khác hầu hết là đồng bào dân tộc Thái, ngoài nhân dân hai bản tại chỗ, còn lại ở các xã tập trung về đây đều phải bỏ nhà cửa ruộng vườn chỉ dựng tạm lán bằng tre lợp rơm rạ để ở tạm, do đó nhà nào cũng phải ở rất chật chội và mất vệ sinh.
     Khi chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ đang ở giai đoạn đợt tấn công thứ 2, giai đoạn địch đang bị bao vây thế trận. Đứng trước nguy cơ bị thất bại hoàn toàn tại Điện Biên Phủ bất chấp sự lên án vào hồi 14 giờ ngày 25/4/1954. Đờ-Cát ngang nhiên cho 4 máy bay Đa Cô Ta chở hàng trăm bom sát thương và bom Na pan đi từ phía Nam lên ném bom xuống trại tập trung Noong Nhai, trong lúc nhân dân đang tập trung đông người để đưa một đám tang.
     Theo thống kê số người bị sát hại ngày 25/4/1954 ở Noong Nhai là 444 người đa số là  người già, phụ nữ và trẻ em, nhiều gia đình chết không còn một ai.
     Để tưởng niệm những người dân vô tội đã phải chết bởi sự tàn ác của thực dân Pháp, năm 1984 khu tưởng niệm  đã được xây dựng ngay tại khu vực bản Noong Nhai, xã Thanh Xương, huyện Điện Biên. Nổi bật ở khu tưởng niệm là tượng người phụ nữ Thái bế con đã bị bom giặc giết chết trên tay, thể hiện nỗi đau khôn cùng của những người mẹ mất con và thông qua đó lên án sự tàn ác , tính chất dã man của cuộc chiến tranh phi nghĩa của thực dân Pháp ở Việt Nam
     Di tích trại tập trung Noong Nhai chính là nơi tưởng niệm  những người dân vô tội bị quân viễn chinh Pháp thảm sát sẽ còn mãi với thời gian và mãi mãi sẽ là chứng tích về tội ác của quân xâm lược./.

http://thuviendienbien.gov.vn