ĐỒI HIM LAM

 

1. Tên di tích: Di tích Đồi Him Lam
2.  Loại công trình: Bê tông giả đất, chủ yếu là hầm hào dã chiến
3.  Loại di tích: Di tích lịch sử Chiến trường Điện Biên Phủ
4.  Quyết định: Đã xếp hạng di tích lịch sử, văn hóa cấp quốc gia đặc biệt theo quyết định: 1272/QĐ-TTg ngày 12/08/2009 của thủ tướng chính phủ, v/v: Xếp hạng di tích Quốc gia đặc biệt .

 

5. Địa chỉ di tích: Phường Him Lam- Thành phố Điện Biên Phủ - tỉnh Điện Biên.
6. Tóm lược thông tin về di tích:
            Trung tâm đề kháng Him Lam thuộc phân khu trung tâm của tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ, cách sở chỉ huy của tướng Đờ Ca-xtơ-ri 2,5 km về phía Đông Bắc và được mạnh danh là "Cánh cửa sắt" của tập đoàn cứ điểm. Nhiệm vụ của trung tâm là ngăn chặn sự tấn công của đối phương từ hướng Đông Bắc ( Địch cho đây là hướng tấn công chính của bộ đội ta) để bảo vệ, chi viện cho sở chỉ huy trung tâm trong những tình huống cấp thiết. Từ vị trí và nhiệm vụ đặc biệt quan trọng ấy, Quân Pháp đã bố trí tại Him Lam một tiểu đoàn tăng cường có quân số 750 người, thuộc bán lữ đoàn Lê Dương số 13 - một trong những đơn vị thiện chiến nhất của chúng năm giữ. Lá cờ của bán lữ đoàn mang dòng chữ: BIR HA KEIM (quang vinh).Trung tâm đề kháng Him Lam được xây dựng bởi 3 cứ điểm, trên 3 quả đồi tạo thành thế chân kiềng để dễ dàng chi viện và bảo vệ lẫn nhau. Trong mỗi cứ điểm đều có hệ thống hầm cố thủ, giao thông hào, lo cốt, trận địa chiến đấu được xây dựng kiên cố cùng với tầng tầng lớp lớp hàng rào dây thép gai các kiểu từ bùng nhùng, mái nhà, lò xo đến cũi lợn....Có chỗ hàng rào dầy đến hơn 100 mét, Dưới hàng rào là cả một bãi mìn dày đặc với khoảng cách 50 phân một quả. Về hỏa lực Trung tâm đề kháng Him Lam được tăng cường tối đa về súng ống, đạn dược từ vũ khí cá nhân đến vũ khí hạng nặng như đại liên, súng cối 120mm, súng có kính ngắm tia hồng ngoại đẻ phát hiện mục tiêu ban đêm. Mặt khác trung tâm còn được lực lượng trọng pháo 105mm, 155mm ở trung tâm Mường thanh và Hồng Cúm yểm hộ theo kế hoạch chi tiết. Đồng thời lực lượng phọng bị của phân khu trung tâm có xe tăng, pháo binh và không quân chi viện sẵn sàng phản kích trong trường hợp Him Lam bị tấn công.
Về phía ta xác định cứ điểm Him Lam có vị trí quan trọng, Đánh được cứ điểm Him Lam sẽ mở đường cho quân ta đi từ Tuần Giáo Điện biên để đánh chiếm các cứ điểm thuộc phân khu Bắc và phân khu Nam. Đại đoàn 312 vinh dự được giao nhiệm vụ quan trọng, mang ý nghĩa mở màn thắng lợi này. Hai trung đoàn bộ binh số 141 và 209 của đại đoàn được chọn là lực lượng trực tiếp tấn công tiêu diệt cứ điểm. Theo kế hoạch trung đoàn 141 sẽ dùng 2 tiểu đoàn tấn công tiêu diệt 2 cứ điểm số 1 và số 2. Trung đoàn 209 sử dụng 1 tiểu đoàn đánh vào từ hướng Tây Bắc diệt cứ điểm số 3 và 1 tiểu đoàn đánh chặn quân tiếp viện.

 

            Đúng 17 giờ, pháo binh ta đồng loạt nhà đạn, dột sấm sét xuống Him Lam. Ngay từ loạt đạn đầu tiên, Pháo binh ta đã lập công xuất sắc: Bắn sập sở chỉ huy trung tâm đề kháng Him Lam, giết chết tên tiểu đoàn trưởng Pe&;geux (Pêgô) và 3 sĩ quan khác cùng với toàn bộ điện đài, cắt đứt liên lạc giữa Him Lam với Mường Thanh. Giữa lúc quân địch còn đang hoảng loạn, tại cứ điểm số 1, bộ đội sơn pháo đã nổ súng bắn sập lô cốt tiền tiêu của địch tạo điều kiện cho bộ binh đặt bộc phá mở đột phá khẩu. Sau 40 phút hàng rào đã phá xong, đại đội 366, tiểu đoàn 130 dũng mãnh tiên phong tiến công cứ điểm . Đại đội phó Trần Can trực tiếp chỉ huy tiểu đội xung kích giương cao  cờ ”Quyết chiến, Quyết thắng” vượt qua cửa mở,dẫn đầu đại đội 366 tấn công vào cứ điểm. Hỏa lực địch bắn ra rất ác liệt, đại đội nhanh chóng chia thành 2 cánh quân đánh tỏa ra 2 bên .Tiểu đội xung kích do Trần Can  dẫn đầu  vẫn lao thẳng tới đỉnh đồi, đặt bộc phá tiêu diệt hầm chỉ huy cẩu tên quan ba Pháp. Lá cờ “Quyết chiến quyết thắng” của quân ta đã tung bay trên đỉnh cứ điểm. Các ụ súng khác đã bị các chiến sỹ ta dũng mãnh tấn công, dùng lựu đạn, thủ pháo tiêu diệt.
             Ở cứ điểm số 2, khi có lệnh nổ súng tiêu diệt Him Lam, đại đội 58, tiểu đoàn 428, trung đoàn 141 lập tức dùng bộc phá mở hàng rào thép gai. Sau khi đột phá khẩu được mở, đại đội 58 dũng mãnh xung phong nhưng bị hỏa lực từ các lô cốt tiền duyên của địch bắn ra rất ác liệt. Nhiều chiến sỹ ta đã hy sinh. Đại đội lập trung hỏa lực bắn thẳng vào lô cốt nhằm kìm chế hỏa lực địch, mở đường cho các chiến sỹ ta , .Tiểu đội xung kích nhanh chóng tiếp cận mục tiêu, dùng bộc phá tiêu diệt lô cốt số 1. Tiểu đội trưởng Phan Đình Giót mặc dù đã bị thương nặng, anh vẫn xông lên dùng bộc phá và lựu đạn diệt lô cốt số 2. Lúc đó hỏa lực của địch ở lô cốt số 3 lại điên cuồng nhả đạn khiến bộ đội ta không thể tiến lên được, Phan Đình Giót một người một súng lợi dụng địa hình và cả những mô đất nhỏ, thận trọng di chuyển mỗi lúc một gần hơn cái miệng súng trong lỗ châu mai đang khạc đạn về phía quân ta, và thời cơ đã đến vào đúng lúc tên xạ thủ thay băng đạn , Phan Đình Giót vùng lên nhằm thẳng lỗ châu mai của địch nhả đạn. Nhưng chỉ trong giây lát, nòng súng địch lại đã rung lên.Không chần chừ, người tiểu đội trưởng anh hùng Phan Đình Giót đã kịp đè thân mình lên họng súng địch, bịt chặt lỗ châu mai. Đại đội 58 lập tức xung phong diệt hỏa điểm số 3 và cùng các mũi tấn công khác của tiểu đoàn tràn lên dùng lựu đạn, lưỡi lê tiêu diệt quân thù. Đến 22 giờ 30 phút tiểu đoàn 428 giải quyết xong cứ điểm số 2.
              Ở cứ điểm số 3 tiểu đoàn 11 – Trung đoàn 209 tiếp cận mục tiêu trong lúc pháo binh địch ở Mường Thanh bắt đầu bắn như đổ đạn vào Him Lam, hòng chặn bước tiến của quân ta vào cứ điểm chính của cụm đề kháng vẫn còn đang trong tay chung. Lực lượng quân ta đã bị thương vong một số. Ở hướng tấn công chính, trung đội bộc phá 243 làm nhiệm vụ mở đột phá khẩu, đến hàng rào số 8 thì bị 2 hỏa điểm bắn chéo cánh xẻ, chiến sĩ ta lên người nào cũng bị hy sinh hoặc thương vong người đó. Tiểu đoàn trưởng quyết định đưa trung đội bộc phá dự bị vào cuộc, đồng thời điều 1 súng ĐKZ lên yểm hộ. Khẩu đội ĐKZ nhanh chóng tiêu diệt mục tiêu. Nhưng đạn địch vẫn bắn ra dữ đội từ những hỏa điểm bí mật khác, chặn đứng quân ta trước rào cuối cùng, cuộc chiến đấu trước cửa mở đã kéo dài 4 giờ liền. Trước tình hình đó, đại đội phó Hiệu bí mật bò lên quan sát, anh đã phát hiện 2 hỏa điểm ngầm của địch. Một lực lượng gồm 4 tổ đại liên được điều lên, 2 hỏa điểm ngầm của địch bị tiêu diệt. Trung đội bộc phá hoàn thành nhiệm vụ mở cửa vào cứ điểm. Toàn đơn vị ào ạt xung phong, tả xung hữu đột, dùng bộc phá, thủ pháo tiêu diệt gọn nhiều lô cốt, ụ súng của địch. Tiểu đội mũi nhọn do tiểu đội trưởng Trần Oanh lệnh cho các chiến sĩ trong tiểu đội tiến đánh các ụ súng, còn mình bí mật trườn lên dưới làn mưa đạn của địch tới sát lỗ châu mai, anh ném liên tiếp mấy loạt thủ pháo súng địch câm họng, mục tiêu đã bị diệt. Trần Oanh phất cờ xung phong cùng các mũi tiến công khác của tiểu đoàn đánh vào trung tâm... Trước sức tiến công quyết liệt của quan ta, một số binh lính địch ở Him Lam đã bỏ chạy vào rừng tìm đường trốn về Mường Thanh. Đến 23 giờ 30 phút ngày 13 tháng 3 đồng chí Lê Trọng Tấn báo cáo bộ chỉ huy chiến dịch : “ Đại đoàn 312 đã hoàn thành nhiệm vụ tiêu diệt trung tâm đề kháng Him Lam, gần 300 tên địch đã bị diệt và hơn 200 tên bị bắt sống, Chiến thắng Him Lam có ý nghĩa mở đường cho quân ta trong chiến dịch Điện Biên Phủ.
               Nửa thế kỉ đã đi qua, di tích trung tâm đề kháng Him Lam, một trong những di tích của quân thể di tích lịch sử Điện Biên Phủ - Nơi ghi đậm chiến công của quân và dân ta trong trận mở màn chiến dịch – Điểm xuất phát cho thắng lợi cuối cùng: Tiêu diệt tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ 55 ngày sau đó vẫn được bảo tồn, gìn giữ và vẫn luôn phát huy giá trị của một di sản lịch sử vô giá trong công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc Việt Nam Xã hội chủ nghĩa.