ĐÌNH LÀNG PHƯƠNG LÂM
1. Tên di tích: Đình làng Phương Lâm
2. Loại công trình: Đình làng
3. Loại di tích: Di tích lịch sử - văn hoá cấp quốc gia
4. Quyết định: Được công nhận di tích theo quyết định số: 95-1998QĐ/BVHTT ngày 24 tháng 01 năm 1998
5. Địa chỉ di tích: Thôn Phương Lâm xã Đồng Hoá, huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam.
6. Tóm lược thông tin về di tích
Lịch sử Đình làng Phương Lâm gắn liền với lịch sử kiến trúc thời đại, lịch sử ba vị Thành Hoàng và lịch sử môn đấu võ vật được tổ chức vào dịp lễ hội hằng năm.
Làng Phương Lâm là một ngôi làng cổ có diện tích nhỏ , nằm cỏch trung tõm huyện Kim Bảng khoảng 3km. Ai muốn tới thăm, đường đi rất thuận tiện .Đến Phương Lâm du khách không thể không tìm hiểu những công trình văn hoá tín ngưỡng, tôn giáo nơi đây.Đình làng Phương Lâm là một công trình tín ngưỡng, xưa bao gồm tòa tiền tế, hậu cung, hai dải vũ hai bên, bên cạnh có giếng nước và hai cây cổ thụ (cây đa và cây xưa) trên trăm năm tuổi. Theo nội dung chữ Hán Nôm và một số dấu tích để lại cho biết : đình làng Phương Lâm là một di tích có niên đại xây dựng vào khoảng thế kỷ XI thời Lý .Trải qua sự thăng trầm của lịch sử và xã hội, công trình tín ngưỡng này đã hư hỏng, hai cây cổ thụ cũng không còn,thật may là những tài liệu sắc phong vẫn còn giữ nguyên được đến nay. đình làng Phương Lâm cũng đã được sửa chữa, tu tạo nhiều lần trong các giai đoạn lịch sử .Đến năm 2000 nhân dân thôn Phương Lâm đó đồng lòng đóng góp công sức, tiền bạc vào việc xây mới hoàn toàn lại ngôi đình trên mảnh đất linh thiêng ấy.Di tích đình làng Phương Lâm giờ thật khang trang đẹp đẽ. Đây là nơi thờ ba vị tướng tài giỏi dưới thời Lý (tiểu sử nói ở phần sau ) đã có công dẹp giặc Chiêm Thành đem lại cuộc sống bình yên cho nhân dân ta. Vì thế ba vị tướng đó được nhân dân làng Phương Lâm tôn làm Thành hoàng, thờ tại làng mình. Suốt trong thời gian kháng chiến chống thực dân Pháp (1946-1954) đình làng Phương Lâm liên tục là địa điểm trú ẩn của dân và quân địa phương, là nơi huấn luyện đội tự vệ sẵn sàng lên đường chiến đấu. Mặt khác, đây còn là kho chứa lương thực, đạn dược phục vụ kháng chiến và là kho chứa lương thực cho dân làng trong chế độ cải cách ruộng đất.
Du khách đến thăm đình làng Phương Lâm, từ xa đó thấy ngay một công trình tín ngưỡng cổ, nằm trên một bãi đất cao,ở vị trí có cảnh quan thiên nhiên đẹp, rộng rãi, thoáng mát thuộc trung tâm của làng Phương Lâm. Đình ngoảnh hướng Đông ghé Nam, phía trước là dòng nước bao trọn bãi đất rộng – nơi diễn ra hội võ đấu vật hằng năm - xa hơn là con đường bờ sông liền xã, bên kia đường là cánh đồng hoa màu xanh tốt. Phía bên trái cửa đình chính có một cửa đình nhỏ kề với một giếng nước cổ kè đá xanh,nước trong vắt quanh năm đầy không bao giờ cạn. Đây là nguồn nước chủ yếu dùng cho sinh hoạt hàng ngày của nhân dân ta trong nhiều năm qua.
Đình làng Phương Lâm hiện nay bao gồm toà tiền tế và toà hậu cung tạo thành bố cục hình chữ nhị, với bốn góc đao cong, mái thấp bao trùm lấy công trình. Toà tiền đình gồm 5 gian, với 4 vì chính, mỗi vì gồm cú 2 cột cỏi, hai cột quân, 2 cột hiên to khoẻ. Toà hậu cung gồm ba gian, với bốn vì, mỗi vì gồm hai cột cái, hai cột quân. Tất cả các cột xà, hoành, dui…hầu hết được tạo dựng bởi các cây gỗ lim chắc chắn nay đã ngả màu thời gian, tổng Toà tiền đình có 24 cột được làm bằng bêtông sắt thép,rắn chắc và sừng sững như cột chống trời. Trên từng thớ gỗ, bức cột nghệ nhân dân gian đó gửi ngắm tình cảm của mình và tình cảm của nhân dân thôn Phương Lâm vào đó, thông qua các bức chạm lộng với đề tài là các vật linh, như long, ly, quy, phượng…lưu truyền hậu thế. Hình ảnh rồng ở nhiều tư thế khác nhau được người nghệ nhân tạo dựng luôn giữ vị trí trung tâm từ bên ngoài đình cho đến bên trong nhưng vẫn giữ được nét riêng của đình làng Phương Lâm. Đình làng Phương Lâm chỉ do một hiệp thợ làm nên tất cả các yếu tố kiến trúc rất thống nhất và hoà hợp cả trong và ngoài .
Hiện nay, trong đình làng Phương Lâm còn lưu giữ được một số hiện vật cổ quý thời Nguyễn, cú giá trị nghiên cứu lịch sử, văn hóa, như: 2 chiếc gươm hầu, hương án, bát hương, mâm bồng,kiệu rước, tài liệu sắc phong …. Hàng năm xuân đến, hội lệ đình được tổ chức vào từ ngày 09 đến 14 tháng Giêng các hiện vật lại được mang ra trưng bày và sử dụng, với nhiều trò chơi dân gian độc đáo, như: đấu vật, kéo co, đập niêu,... Trong ngày hội 09 tháng Giêng có tổ chức rước thánh về đình làng để cúng tế và 14 thì rước hồi cung.
Share on facebook 0 người thích - Thích
Được công nhận di tích theo quyết định số: 95-1998QĐ/BVHTT ngày 24...
ĐÌNH LÀNG PHƯƠNG LÂM
1. Tên di tích: Đình làng Phương Lâm
2. Loại công trình: Đình làng
3. Loại di tích: Di tích lịch sử - văn hoá cấp quốc gia
4. Quyết định: Được công nhận di tích theo quyết định số: 95-1998QĐ/BVHTT ngày 24 tháng 01 năm 1998
5. Địa chỉ di tích: Thôn Phương Lâm xã Đồng Hoá, huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam.
6. Tóm lược thông tin về di tích
Lịch sử Đình làng Phương Lâm gắn liền với lịch sử kiến trúc thời đại, lịch sử ba vị Thành Hoàng và lịch sử môn đấu võ vật được tổ chức vào dịp lễ hội hằng năm.
Trước đình bên giếng một cây đa
Đua nhau to nhỏ tán xoè ra
Cao chừng ngửa cổ vươn tầm mắt
Rộng ước che mưa nửa sào ta
Cành giang dễ tủa chòm râu tía
Xù xì hốc hác bạnh nhô ra
Đứng làm nhân chứng cho lịch sử
Biết mọi người ngay , mọi kẻ tà.
Đó là những vân thơ mà các cụ bô lão trong thôn thường ngâm nga khi nói về mái đình của làng mình giống như bao mái đình cổ ở làng quê Việt Nam.Đua nhau to nhỏ tán xoè ra
Cao chừng ngửa cổ vươn tầm mắt
Rộng ước che mưa nửa sào ta
Cành giang dễ tủa chòm râu tía
Xù xì hốc hác bạnh nhô ra
Đứng làm nhân chứng cho lịch sử
Biết mọi người ngay , mọi kẻ tà.
Làng Phương Lâm là một ngôi làng cổ có diện tích nhỏ , nằm cỏch trung tõm huyện Kim Bảng khoảng 3km. Ai muốn tới thăm, đường đi rất thuận tiện .Đến Phương Lâm du khách không thể không tìm hiểu những công trình văn hoá tín ngưỡng, tôn giáo nơi đây.Đình làng Phương Lâm là một công trình tín ngưỡng, xưa bao gồm tòa tiền tế, hậu cung, hai dải vũ hai bên, bên cạnh có giếng nước và hai cây cổ thụ (cây đa và cây xưa) trên trăm năm tuổi. Theo nội dung chữ Hán Nôm và một số dấu tích để lại cho biết : đình làng Phương Lâm là một di tích có niên đại xây dựng vào khoảng thế kỷ XI thời Lý .Trải qua sự thăng trầm của lịch sử và xã hội, công trình tín ngưỡng này đã hư hỏng, hai cây cổ thụ cũng không còn,thật may là những tài liệu sắc phong vẫn còn giữ nguyên được đến nay. đình làng Phương Lâm cũng đã được sửa chữa, tu tạo nhiều lần trong các giai đoạn lịch sử .Đến năm 2000 nhân dân thôn Phương Lâm đó đồng lòng đóng góp công sức, tiền bạc vào việc xây mới hoàn toàn lại ngôi đình trên mảnh đất linh thiêng ấy.Di tích đình làng Phương Lâm giờ thật khang trang đẹp đẽ. Đây là nơi thờ ba vị tướng tài giỏi dưới thời Lý (tiểu sử nói ở phần sau ) đã có công dẹp giặc Chiêm Thành đem lại cuộc sống bình yên cho nhân dân ta. Vì thế ba vị tướng đó được nhân dân làng Phương Lâm tôn làm Thành hoàng, thờ tại làng mình. Suốt trong thời gian kháng chiến chống thực dân Pháp (1946-1954) đình làng Phương Lâm liên tục là địa điểm trú ẩn của dân và quân địa phương, là nơi huấn luyện đội tự vệ sẵn sàng lên đường chiến đấu. Mặt khác, đây còn là kho chứa lương thực, đạn dược phục vụ kháng chiến và là kho chứa lương thực cho dân làng trong chế độ cải cách ruộng đất.
Du khách đến thăm đình làng Phương Lâm, từ xa đó thấy ngay một công trình tín ngưỡng cổ, nằm trên một bãi đất cao,ở vị trí có cảnh quan thiên nhiên đẹp, rộng rãi, thoáng mát thuộc trung tâm của làng Phương Lâm. Đình ngoảnh hướng Đông ghé Nam, phía trước là dòng nước bao trọn bãi đất rộng – nơi diễn ra hội võ đấu vật hằng năm - xa hơn là con đường bờ sông liền xã, bên kia đường là cánh đồng hoa màu xanh tốt. Phía bên trái cửa đình chính có một cửa đình nhỏ kề với một giếng nước cổ kè đá xanh,nước trong vắt quanh năm đầy không bao giờ cạn. Đây là nguồn nước chủ yếu dùng cho sinh hoạt hàng ngày của nhân dân ta trong nhiều năm qua.
Đình làng Phương Lâm hiện nay bao gồm toà tiền tế và toà hậu cung tạo thành bố cục hình chữ nhị, với bốn góc đao cong, mái thấp bao trùm lấy công trình. Toà tiền đình gồm 5 gian, với 4 vì chính, mỗi vì gồm cú 2 cột cỏi, hai cột quân, 2 cột hiên to khoẻ. Toà hậu cung gồm ba gian, với bốn vì, mỗi vì gồm hai cột cái, hai cột quân. Tất cả các cột xà, hoành, dui…hầu hết được tạo dựng bởi các cây gỗ lim chắc chắn nay đã ngả màu thời gian, tổng Toà tiền đình có 24 cột được làm bằng bêtông sắt thép,rắn chắc và sừng sững như cột chống trời. Trên từng thớ gỗ, bức cột nghệ nhân dân gian đó gửi ngắm tình cảm của mình và tình cảm của nhân dân thôn Phương Lâm vào đó, thông qua các bức chạm lộng với đề tài là các vật linh, như long, ly, quy, phượng…lưu truyền hậu thế. Hình ảnh rồng ở nhiều tư thế khác nhau được người nghệ nhân tạo dựng luôn giữ vị trí trung tâm từ bên ngoài đình cho đến bên trong nhưng vẫn giữ được nét riêng của đình làng Phương Lâm. Đình làng Phương Lâm chỉ do một hiệp thợ làm nên tất cả các yếu tố kiến trúc rất thống nhất và hoà hợp cả trong và ngoài .
Hiện nay, trong đình làng Phương Lâm còn lưu giữ được một số hiện vật cổ quý thời Nguyễn, cú giá trị nghiên cứu lịch sử, văn hóa, như: 2 chiếc gươm hầu, hương án, bát hương, mâm bồng,kiệu rước, tài liệu sắc phong …. Hàng năm xuân đến, hội lệ đình được tổ chức vào từ ngày 09 đến 14 tháng Giêng các hiện vật lại được mang ra trưng bày và sử dụng, với nhiều trò chơi dân gian độc đáo, như: đấu vật, kéo co, đập niêu,... Trong ngày hội 09 tháng Giêng có tổ chức rước thánh về đình làng để cúng tế và 14 thì rước hồi cung.
Share on facebook 0 người thích - Thích
0 Bình luận
