CHÙA CÔN SƠN

Đã xếp hạng di tích lịchh sử cấp quốc gia theo Quyết định  313-VH/VP...

 

1.  Tên di tích: Chùa Côn Sơn (Chùa Hun)
2.  Loại công trình: Chùa
3.  Loại di tích: Lịch sử
4.  Quyết định:  Đã xếp hạng di tích lịchh sử cấp quốc gia theo Quyết định  313-VH/VP ngày 28/4/1962.
5.  Địa chỉ: xã Cộng Hòa, huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương
6.  Thông tin về di tích:
           Chân núi Côn Sơn có một ngôi chùa cổ tên chữ hán là Côn Sơn Thiên Tư Phúc tự, tục gọi là chùa Hun, khởi dựng vào cuối thế kỷ XIII, được Pháp Loa mở rộng năm 1329. Cuối thế kỉ XIII, Thiền phái Trúc Lâm, một thiền phái Phật giáo mang ý thức dân tộc, tự chủ đã dựng liêu Kỳ Lân cho các tăng ni tu hành. Trần Nhân Tông, Pháp Loa, Huyền Quang, ba vị tổ xác lập thiền phái này đã từng tu hành và thuyết pháp ở đây. Vì thế, Chùa Côn Sơn trở thành một trong ba trung tâm nổi tiếng của dòng Phật giáo Trúc Lâm Việt Nam:            Thiền sư Huyền Quang (1254-1334) - Trúc Lâm đệ tam tổ đã về trụ trì chùa Côn Sơn. Tại đây ông đã tôn tạo mở rộng chùa Côn Sơn, với nhiều công trình kiến trúc nổi tiếng như: Đài cửu phẩm liên hoa, am Bạch Vân… xây dựng tăng viện đào tạo tăng ni, giảng kinh thuyết pháp,…đưa Côn Sơn thành đại già lam, đại tùng lâm.
          Ngày 23 tháng giêng năm Khai Hựu thứ 6 (1334), sư tổ Huyền Quang viên tịch tại Côn Sơn, đệ tử dựng tháp để xá lị ở sau chùa. Tháp có tên gọi là Đăng Minh bảo tháp. Vì thế, Côn Sơn được gọi là chốn Phật tổ và hàng năm mở hội dâng hương vào trung tuần tháng Giêng.
          Thời Trần, kiến trúc chính của chùa là nội công ngoại quốc. Quy mô di tích khá lớn với đầy đủ các công trình kiến trúc đồ sộ, hoành tráng từ Hồ Bán Nguyệt lên đến đỉnh núi Côn Sơn như: Tiền đường, Thiêu hương, Thượng điện, 2 dãy tiền hành lang, hậu hành lang, Cửu phẩm liên hoa, các toà tháp và Am Bạch Vân….
          Thời Lê, chùa có quy mô 83 gian, có tượng nhìn mắt, nghìn tay, cửu phẩm liên hoa có 385 pho tượng…
          Trải qua thăng trầm của lịch sử, ngày nay chùa Côn Sơn vẫn còn dấu ấn  kiến trúc thế kỷ XIV, XVII, XVIII, XIX, vẫn tầng tầng lớp lớp theo lối cung đình: Hồ Bán Nguyệt, Tam quan, Gác chuông, phật điện, tổ đường, hậu hành lang…Hệ thống tượng thờ khá phong phú biểu hiện thế giới phật giáo thu nhỏ với ý nghĩa triết lý nhân sinh, giáo dục hướng thiện khai tâm cho chúng sinh.
          Hiện chùa còn lưu giữ nhiều giá trị văn hoá vật thể và phi vật thể vô cùng phong phú: Hệ thống văn bia từ thế kỷ XIV đến thế kỷ XIX. Đặc biệt có tấm bia Thanh Hư động tạo thời Long Khánh (1373 – 1377) là bút tích của vua Trần Nghệ Tông; Tấm bia "Côn Sơn Tư Phúc tự bi" (1607), Bác Hồ đọc khi Người về thăm Côn Sơn (15/2/1965); Ngói mũi hài, ngói tráng men hoa nâu, đầu đao đất nung và chân tảng hoa sen là di tích thời Trần…Ngoài ra, còn các bộ sách kinh phật, bộ cúng đàn Mông Sơn Thí Thực, bùa chú của Huyền Quang, hệ thống phả hệ dòng họ Nguyễn Trãi.
          Trải qua bao năm tháng chiến tranh, sự phá huỷ của thiên nhiên Chùa Côn Sơn nhỏ bé hơn rất nhiều so với hình bóng ngôi chùa xưa được ghi trong sử sách và bi kí. Nhưng không vì thế mà chùa Côn Sơn và núi rừng nơi đây mất đi vẻ tôn kính thiêng liêng vốn có của nó. Côn Sơn vẫn là nơi hấp dẫn bao tín đồ phật tử và du khách. Hơn nghìn năm tồn tại và phát triển, các lớp người Việt vẫn về đây chẩy hội, chiêm bái tưởng niệm các bậc danh nhân. Vì ý nghĩa to lớn đó khu di tích lịch sử danh thắng Côn Sơn trong đó có chùa Côn Sơn được Nhà nước  xếp hạng là di tích lịch sử - văn hóa quốc gia (theo quyết định QĐ 313 VH/QĐ ngày 28/4/1962). Năm 1992, khu di tích Côn Sơn lại được Nhà nước công nhận   là di tích lịch sử - văn hóa, danh thắng đặc biệt quan trọng quốc gia.

Share on facebook 0 người thích - Thích