CHÙA BẢO ĐÔNG VÀ LĂNG MỘ TRẦN ĐÌNH ÂN

1. Tên di tích: Chùa Bảo Đông và Lăng mộ Ngài Trần Đình Ân.
2. Loại công trình: Chùa và Lăng mộ
3. Loại di tích: Di tích lịch sử văn hóa và kiến trúc nghệ thuật
4. Quyết định: Đã xếp hạng Di tích lịch sử cấp Quốc gia theo Quyết định số 2009/QĐ-BVHTT ngày 15 tháng 11 năm 1991.

 

5. Địa chỉ di tích: Làng Hà Trung - Xã Gio Châu - Huyện Gio Linh -Tỉnh Quảng Trị.
6. Tóm lược thông tin về di tích:
       Trong số những di tích lịch sử văn hóa Phật giáo tồn tại trên đất Quảng trị, thì Chùa Bảo Đông nổi trội hơn hết về mặt nghệ thuật kiến trúc bằng đá cũng như giá trị về văn hóa lịch sử. Vị trí của Chùa nằm trong khuôn viên của ngôi tháp Chăm cổ, một trung tâm sinh hoạt tín ngưỡng của bộ phận người Chăm. Ngày nay, Chùa Bảo Đông nằm ở làng Hà Trung, xã Gio Châu, huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị.
    Tháng 8 năm Quý Mùi (năm thứ 12 đời chúa Nguyễn Phúc Nguyên-1703), vị Tham chánh Trần Đình Ân sau khi từ chức về làng đã sử dụng khu đền tháp trung tâm để ở và tu đạo, lấy tên là Chùa Bình Trung. Ông cho xây nhà bia, dựng một bia đá ghi bài thơ và bài tự do chính chúa Nguyễn Phúc Chu đề tặng trên một mảnh lụa khi ông cáo quan về làng.
     Nhà bia xây bằng gạch, vữa vôi, hình dáng như một ngôi miếu cổ có diện tích 9m2, cao gần 5m, mặt quay về hướng Nam. Trần nhà bia hình vòm cuốn, mặt sau xây bít kín, ba mặt còn lại mở ba cửa vòm cuốn. Cách thức như giống như các đền miếu khá đặc trưng của vùng Bình Trị Thiên thế kỷ XV-XVIII. Phía trước nhà bia có có một bức cuốn thư đắp bằng vữa ghi 4 chữ Hán Tú Triều Thạc phụ. Bên trong dựng một tấm bia bằng đá sa thạch, cao 1,5m, rộng 0,9m, đứng trên một bệ đá hình rùa giống như các tấm bia tiến sĩ ở Văn Miếu- Hà Nội. Tấm bia này có tên là Tứ công thần bia. Mặt trước bia chạm những áng mây hồi cố vây xung quanh. Tán bia chạm hình mây và mặt nguyệt. Hai bên khung chạm các dãi hoa thị kéo từ trên xuống dưới.
    Ngài Trần Đình Ân người làng Hà Trung. Ông vốn sinh ra trong gia đình dòng dõi quan lại. Ông là con thứ ba của Trần Hữu Chí, làm quan đến chức Cai nạp lệnh sử. Trần Đình Ân sinh năm Bính Dần (1625), mất ngày mồng 6 tháng giêng năm Bính Tuất (1706), thọ 87 tuổi. Quá trình thăng quan tiến chức của ông bắt đầu từ một thuộc hạ thăng lên Cai hợp, rồi Câu kê kiêm Tri bạ, Cai bạ phó đoán sự và cuối cùng lên Tham chánh chính đoán sự. Suốt đời theo phò Chúa Nguyễn, ông vốn là người có tính trung hậu, khoan hòa, độ lượng, có tâm huyết với việc khôi phục, mở mang xứ Đàng trong. Đặc biệt, ông là người rất giỏi việc binh nên dược các Chúa Nguyễn yêu mến, tin dùng. Những lần lệnh Chúa đi kinh lý các vùng trong hai phủ Thuần Hóa, Quảng Nam, ông đã đề xướng nhiều việc khuyến nông, cho đắp đập Hà Trung, Hà Trữ, mộ dân khai khẩn các vùng đất mới “Nhiều làng trước đó do ông khẩn điền, lập ấp về sau thành hiệu tôn làm thần khai canh”. Ngài Trần Đình Ân xứng đáng là một danh nhân của đất Quảng Trị và xứ Đàng trong. Sau khi từ quan về làng 3 năm thì ông mất (1076). Mộ táng tại quê. Tiếc ông, Chúa Nguyễn Phúc Chu gia tặng Đôn Hậu Công Thần Đặc Tiến Trụ Quốc Kim Tử Vinh Lộc Đại phu Đại Lý Tự Khanh, cho 10 người phu mộ và miễn thuế cho 30 mẫu tự điền để lo tế tự.
       Di tích Chùa Bảo Đông và nhà bia, Lăng mộ Trần Đình Ân không chỉ cho chúng ta hiểu biết thêm về một di sản văn hóa rất độc đáo của người Chăm xưa, mà qua những công trình kiến trúc Lăng mộ, nhà bia nhất là tấm bia đá cùng nội dung văn bia còn cung cấp những hiểu biết về cuộc đời một danh nhân, nghệ thuật kiến trúc lăng mộ của các vị quan lại thế kỷ XVII-XVIII.
 

    Ảnh di tích :