Trần Quốc Toản

Trần Quốc Toản (Đinh Mão 1267-Ất Dậu 1285)

Anh hùng kháng chiến chống quân Nguyên – Mông, tôn thất nhà Trần, tước Hoài Văn Hầu.

Đời Trần Nhân Tông, quân Nguyên kéo sang cướp nước ta. Nhà vua hội các vương hầu để bàn việc cự chiến. Quốc Toản lúc bấy giờ mới 16 tuổi cũng đến hội, nhưng vì còn nhỏ tuổi nên không được dự bàn. Ông đứng nghe lòng căm tức đến nỗi bóp nát trái cam cầm trong tay.

Tan hội về, ông tập hợp đám thiếu niên thân thuộc, sắm sửa vũ khí, may lá cờ đề 6 chữ: “Phá cường địch báo hoàng ân”, rồi ra binh đánh giặc. Ông từng dự nhiều trận lớn, có lúc theo thượng tướng Trần Quang Khải, góp phần chiến thắng Chương Dương vang dội trong lịch sử chống ngoại xâm.

Năm Ất Dậu 1285 ông hi sinh, mới 18 tuổi, Trần Nhân Tông than tiếc, làm bài văn tế ông, và truy tặng ông tước Hoài Văn vương.

Phan Kế Bình sau này, trân trọng viết về ông:

 

Giỏi thay! Trần Quốc Toản

Tuổi trẻ dư can đảm

Dốc bụng báo hoàng ân,

Cả gan bình quốc nạn.

Cờ bay giặc hãi hùng

Giáo trở quân tan rã.

Lừng lẫy tiếng anh hùng,

Giỏi thay Trần QuốcToản.

Hoài Văn hầu Trần Quốc Toản (1267-1285) là một quý tộc nhà Trần, sống ở thời kỳ trị vì của vua Trần Nhân Tông, có công tham gia kháng chiến chống quân Nguyên lần thứ hai.

Dấu ấn lịch sử

Tháng 10 năm 1282, các vua Trần mở hội nghị Bình Than để bàn kế chống quân Nguyên. Đại Việt Sử ký Toàn thư chép: Vua thấy Hoài Văn Hầu Trần Quốc Toản, Hoài Nhân Vương Kiện đều còn trẻ tuổi, không cho dự bàn. Quốc Toản trong lòng hổ thẹn, phẫn kích, tay cầm quả cam, bóp nát lúc nào không biết. Sau đó Quốc Toản lui về, huy động hơn nghìn gia nô và thân thuộc, sắm vũ khí, đóng chiến thuyền, viết lên cờ sáu chữ :"Phá cường địch, báo hoàng ân" (phá giặc mạnh, báo ơn vua). Sau này, khi đối trận với giặc, tự mình xông lên trước quân sĩ, giặc trông thấy phải lui tránh, không dám đối địch. Đến khi mất, vua rất thương tiếc, thân làm văn tế, lại gia phong tước vương.

Tháng 4 năm 1285, vua Trần Nhân Tông sai Chiêu Thành vương, Hoài Văn hầu Quốc Toản, tướng quân Nguyễn Khoái đem tiệp binh đón đánh quân Nguyên ở bến Tây Kết.

Ngày 10 tháng 5 năm đó có người về báo cho hai vua Trần là thượng tướng Quang Khải, Hoài Văn hầu Quốc Toản và Trần Thông, Nguyễn Khả Lạp cùng em là Nguyễn Truyền đem dân binh các lộ đánh bại quân giặc ở các xứ Kinh Thành, Chương Dương. Quân giặc tan vỡ lớn... Thoát Hoan, Bình chương A Lạt rút chạy qua sông Lô.

Trong các sử sách của Việt Nam như Khâm định Việt sử Thông giám Cương mục, Việt sử Tiêu án và các quyển sử soạn gần đây như Việt sử tân biên của Phạm Văn Sơn, Việt Nam sử lược của Trần Trọng Kim, Trần Hưng Đạo của Hoàng Thúc Trâm đều không thấy đề cập đến cái chết của Hoài Văn hầu Trần Quốc Toản. Chỉ có ĐVSKTT bản kỷ quyển V có viết: "... Đến khi mất, vua rất thương tiếc, thân làm văn tế, lại gia phong tước Vương". Nhưng các quyển sử của nhà Nguyên lại có đề cập đến cái chết của ông. An Nam truyện của Nguyên sử 209 tờ 8a10 có ghi: Quan quân đến sông Như Nguyệt, thì Nhật Huyên sai Hoài Văn hầu đến đánh... "Kinh thế đại điển tự lục" trong "Nguyên văn loại" 41 tờ 27b 1-2 có viết:... Đến sông Như Nguyệt, Nhật Huyên sai Hoài Văn Hầu đến đuổi thì bị giết. Theo sách Việt sử kỷ yếu của Trần Xuân Sinh thì khi Ô Mã Nhi đánh vào Vân Đồn để cướp lại lương thực thì quân của Trần Quốc Toản và Trần Khánh Dư chống đỡ kịch liệt. Quốc Toản hăng hái cự địch, không may qua đời ngày 2 tháng 2 âm lịch.
Ảnh hưởng

    Quốc Toản đã đi vào lịch sử với lòng dũng cảm và tinh thần yêu nước, dám hi sinh mạng sống vì dân tộc của mình. Khí phách ấy đã được nói rõ trên lá cờ thêu sáu chữ vàng của ông; nguyên văn sáu chữ (phiên sang Hán-Việt) là:

    Phá cường địch, báo hoàng ân (Phá giặc mạnh, báo ơn vua).

    Tên của ông được đặt cho nhiều ngôi trường tiểu học, trung học ở Việt Nam, một số con đường của các thành phố, tỉnh...., ngoài ra tên của ông còn được đặt cho một chiến hạm HQ-06 của Hải quân Việt Nam Cộng hòa.

    Trần Quốc Toản là cảm hứng cho nhà văn Nguyễn Huy Tưởng sáng tác tiểu thuyết lịch sử "Lá cờ thêu sáu chữ vàng", trong đó ông là nhân vật chính của tác phẩm.
    Hồ Chí Minh trong tác phẩm "Lịch sử nước ta" có ca ngợi về Trần Quốc Toản như sau:

        Quốc Toản là trẻ có tài,

    Mới mười sáu tuổi ra oai trận tiền,

        Mấy lần đánh thắng quân Nguyên,

    Được phong làm tướng cầm quyền binh nhung

        Thật là một đấng anh hùng,

    Trẻ con Nam Việt nên cùng noi theo.

Share on Facebook 0 người thích - Thích