SUỐI MỠ

1.    Tên di tích: Suối Mỡ
2.    Loại công trình: Kiến trúc
3.    Loại di tích: Danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử
4.    Quyết định: Đã xếp hạng di tích lịch sử, văn hóa cấp quốc gia theo quyết định số 28-VH/QĐ ngày 18  tháng 01 năm 1988

 

5.    Địa chỉ di tích: xã Nghĩa Phương, huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang
6.    Tóm lược thông tin về di tích

  Về lịch sử:
        Khu du lịch Suối Mỡ thuộc địa phận xã Nghĩa Phương, huyện Lục Nam, cách thành phố Bắc Giang khoảng 32km về phía Đông Bắc là một thắng cảnh nổi tiếng của Bắc Giang. Suối Mỡ hội tụ hai yếu tố về Du lịch sinh thái và Du lịch tâm linh.   
        Đến với Suối Mỡ du khách sẽ được nghe những truyền thuyết còn lưu truyền trong nhân dân địa phương. Tương truyền rằng, vua Hùng Định Vương thứ IX có nàng công chúa Quế Mỵ Nương, hiền thục, nết na, nhân hậu. Nàng được nhiều vương tôn, công tử đến cầu hôn nhưng đều từ chối bởi nàng đam mê du ngoạn, đặc biệt là đến thung lũng Huyền Đinh – Yên Tử.
        Một lần, trong chuyến du ngoạn đến đất Nghĩa Phương, chứng kiến nơi này đất đai khô nẻ, dân tình đói rách công chúa đã rất đau lòng. Vào một ngày đầu xuân, khi đặt chân xuống thung lũng, nàng đã dùng năm đầu ngón tay ấn xuống từng phiến đá và lạ thay, một dòng nước mát ào ạt chảy ra thành suối, đưa nước tưới cho đồng ruộng. Từ đó, đất đai vùng này trở nên màu mỡ, trù phú, đời sống người dân cũng trở nên no đủ hơn xưa. Ghi nhớ công ơn của công chúa Quế Mỵ Nuơng, dân làng đặt tên con suối ấy là Suối Mỡ hay còn gọi là Suối Mẫu, lập ba ngôi đền thờ kế tiếp nhau dọc theo bờ suối là đền Hạ, đền Trung, đền Thượng và suy tôn nàng là Thánh mẫu thượng ngàn. Cũng chính từ Suối Mỡ, Hưng Đạo đại vương Trần Quốc Tuấn đã cùng các tướng lĩnh thân tín lập đại bản doanh để chặn đứng mũi tiến quân của bọn xâm lược Nguyên Mông từ Ải Chi Lăng, kéo về đánh chiếm Vạn Kiếp nhằm tiến về kinh thành Thăng Long. Để ghi nhớ chiến công hiển hách này, người dân đã lập đền Trần. Tại đây còn khu di tích Ba Dinh Bẩy Nền, Bãi Quần Ngựa, Thao Trường Luyện Kiếm....
         Hằng năm vào ngày mồng 1 tháng 4 âm lịch nhân dân địa phương lại tổ chức Lễ hội nhằm cầu mong mùa màng được tốt tươi và cũng là dịp để mọi người tỏ lòng biết ơn với công chúa Quế Mỵ Nương.
  Về cấu trúc:
         Quần thể khu di tích được chia làm 03 khu vực:
-  Khu đền chính gồm 3 ngôi đền thờ công chúa Quế Mị Nương: Đền hạ, đền trung và đền thượng.
-  Khu đền nhánh 1 gồm 2 đền  Đền Quan ( thuộc Thôn Dùm – xã Nghĩa Phương )Đền Cô Bé Cây Xanh ( thuộc Thôn Dùm – xã Nghĩa Phương).
-  Khu đền nhánh 2 gồm Đền trần và suối mài gươm.
        Kết hợp với hệ thống đền thờ là dòng Suối Mỡ chảy quanh co trong thung lũng núi Huyền Đinh, Yên Tử - nơi có nhiều thác nước lớn, nhỏ tung bọt trắng xoá và nhiều bồn tắm thiên nhiên. Suối bắt nguồn từ khu vực Đá Vách và Hố Chuối rồi xuôi dòng. Dòng suối lớn dần, chảy len lỏi theo khe núi. Do sự kiến tạo của địa chất tự nhiên, những phiến đá lớn xếp chồng lên nhau theo nhiều dạng, nhiều cấp độ đã làm cho lòng suối thay đổi độ dốc đột xuất tạo ra nhiều thác nước lớn, nhỏ khác nhau.
        Men theo con đường uốn lượn dẫn lên suối, du khách sẽ bắt gặp những thắng tích như Đấu Đong Quân, chùa Hòn Trứng, chùa Hồ Bấc, đỉnh Tròi Xoan, bãi Quần Ngựa, thác Thùm Thùm...
Thác Thùm Thùm là con thác cao nhất trong hệ thống suối thác được khoác trên mình một tấm áo choàng bằng nước như từ trên trời đổ xuống. Đứng trên đỉnh thác phóng tầm mắt ra thật xa du khách sẽ bao quát được toàn bộ quần thể thắng cảnh nơi đây. Một không gian vừa hùng vĩ vừa nên thơ sẽ đem đến cho du khách cảm giác dễ chịu, thư thái.
  Về ban quản lí: Khu du lịch được xây dựng với các khu vực dành cho ban quản lí và khu vui chơi giải chí, ăn nghỉ khang trang. BQL khu du lịch sinh thái Suối Mỡ được thành lập theo quyết định số 68/ QĐUB, ngày 09/09/2005 của UBND tỉnh Bắc Giang và chính thức đi vào hoạt động ngày 01/01/2006 theo quyết định số 8792/ QĐCT ngày 30/12/2005 của chủ tịch UBND huyện Lục Nam.
  Về các loại hình du lịch: Tham Quan, Nghiên Cứu, Nghỉ Dưỡng, Tắm Suối, Cắm Trại, Leo Núi, Mua Sắm, Ẩm Thực, Khám Phá Thiên Nhiên…