DI TÍCH HANG BUA

 
 

1.    Tên di tích : Di tích hang Bua
2.    Loại công trình: Đền thờ và hang động
3.    Loại di tích: di tích lịch sử cấp Quốc gia
4.    Quyết định: xếp hạng di tích lịch sử cấp Quốc gia theo Quyết định số: 423/QĐ-VH ngày 20 tháng 02 năm 1997
5.    Địa điểm:  huyện Quỳ Châu, tỉnh Nghệ An.
6.    Thông tin về di tích:
         Cách thành phố Vinh khoảng 170km về phía Tây Bắc, chúng ta sẽ đến với Hang Bua, Hang Bua nằm trên dạy núi đá vôi “Phà én” thuộc hệ thống dãy trường sơn Bắc.
          Hang Bua không chỉ là danh lam thắng cảnh thơ mộng, mà còn ôm ấp trong lòng nó các di tích lịch sử. Trong phong trào Cần Vương chống Pháp cuối thế kỷ 18 đầu thế kỷ 19, hang Bua là nơi hoạt động chống thực dân Pháp của nghĩa quân Đốc binh, Lang Văn Thiết (1886 – 1896) với bến mong vận chuyển nghĩa quân, vũ khí…Trong những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Hang Bua là hậu cứ, nơi trú quân an toàn của bộ đội, góp phần vàp thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước dành thắng lợi.
           Cửa chính hang quay mặt về hướng nam, phía trước là thung lũng ruộng đồng bát ngát, xa xa là dòng sông Hiếu trong xanh hiền hòa nơi hội tụ của 3 con sông: Nậm Quàng; Nậm Hạt; và Nậm Việc tạo nên tên “Tạ Chum”. Có dòng nước nửa nóng nửa lạnh, tắm mát về mùa hè và ấm áp về mùa đông.
         Trước cửa hang tạo hóa ban tặng một cái ao hoa sen còn gọi là “noóng bọc bua”. Do đó người ta thường gọi là Thẳm Bua (Hang Sen) và Hang Bua được mang tên từ đó
         Bước vào cửa hang chúng ta không khỏi ngạc nhiên và thích thú chiêm ngưỡng sự kiến tạo kì vĩ của tạo hóa, những hình thù kỳ lạ: Hình người, hình vật dụng như bồ lúa, cái liềm, bộ cồng chiêng, những cây cổ thụ bằng đá tỏa bóng mát, ông già thổi sáo (ò ón lắm) khoang lồng gà (phông hang cày) giường tiên (choong nang)….
          Đến với Hang Bua không chỉ du ngoạn với những cảnh đẹp kỳ thú mà chung ta còn được chiêm ngưỡng một quần thể tinh hoa văn hóa vật thể và phi vật thể như Thẳm ồm (Hang lớn) Thẳm chạng (hang voi), Tôn Thạt, Thẳm có ngụn… Cùng với lễ hội văn hóa cộng đồng từ ngàn xư để lại như hát nhuôn, xuối, lăm, đánh công chiêng, thi rượu cần, đi cà kheo, thi bắn nỏ, nhạp sạp, thi người đẹp vùng sơn cước…
Cứ mỗi độ xuân về khoảng thời gian từ 20 đến 23 tháng giêng lễ hội Hang Bua lại được mở để chào đón khách thập phương, là điểm hẹn của tình yêu đôi lứa, là nhu cầu tâm linh, tình cảm, là điểm nhấn của văn hóa cộng đồng người Việt nói chung và người Thái  vùng Tây Bắc xứ Nghệ nói riêng.