Đường lên Bắc Hà

Xuống tàu tại Phố Lu sau một đêm dường như dài bất...

Cách Phố Lu chừng 50 km, chạy qua con sông Chảy đỏ ngầu, qua vài con dốc ngoắt ngoéo trên sườn núi, chợ Cán Cấu hiện ra xa xa với mái phủ bằng vải bạt màu xanh lẫn với sắc đỏ của hoa gạo. Nằm trên một quả đồi nhỏ trên đường từ Bắc Hà đi Simacai, chợ Cán Cấu dường như đã quá nổi tiếng, khách nước ngoài đến rất đông. Đến chợ khi mặt trời đã lên cao, nắng vương như mật lên phố chợ rộn rã sắc màu. Màu đỏ của váy áo xoay tròn, của những chiếc ô xoè thấp thoáng. Những cuộn len nhiều màu phơi mình trên tấm trải. Những địu hàng đầy ăm ắp cải mèo, rau xanh, ngô non nằm êm ả bên sườn đồi Lẫn trong đám hàng hoá và thổ cẩm được bày la liệt, là các cô gái H’mông vòng khuyên lóng lánh, váy áo rộn ràng, đang e lệ túm năm tụm ba cười khúc khích. Đây đó có những chàng trai H’mông ngất ngưởng trên lưng ngựa, khuôn mặt bừng lên như một mặt trời nhỏ, ánh mắt si tình và cây khèn lắc lẻo bên hông. Xế trưa chợ bắt đầu tan. Quay về trung tâm huyện Bắc Hà và dành cả buổi chiều lang thang dốc phố. Không có chợ phiên, Bắc Hà u tịch và vắng vẻ. Buổi tối, phố xá lại càng tăng thêm vẻ trầm tư bởi những ngọn đèn đường vàng hiu hắt, những cơn gió mang hơi núi lành lạnh miên man trên tàn cây.  Nằm ngay bên con đường lớn là “Dinh thự cổ trên cao nguyên trắng” nổi tiếng với cả dân bản xứ và khách phương xa. “Cố cung” của vua Mèo Hoàng A Tưởng cũ kỹ và rêu phong với lối kiến trúc vừa Tây phương vừa Đông Á, vừa là dinh thự để ở lại cũng là một pháo đài để bảo vệ. Sau một đêm thật sâu và thật say, chúng tôi chạy xe vào Bản Phố, một bản xinh xinh của Bắc Hà danh tiếng. Con đường gập ghềnh sỏi đá cứ vòng lên cao mãi, thấp thoáng những mái nhà chơi vơi trên sườn núi. Những cây mận mới hôm nào hoa nở tung như những bông tuyết trắng bây giờ đã xanh ngợp màu lá và quả mận non, lác đác những trái chín ửng hồng như lửa  Tới ngã ba Lữ Thẩn khi mặt trời đã về trưa, chạy cố lên Simacai, thị trấn vùng biên cách Cán Cấu chừng 30 km để ăn trưa. Con đường rải nhựa nhọc nhằn trườn mình trên sườn núi, những ngọn núi trải dài liên tiếp nhau, màu xanh của cây rừng bị bóc hết để lộ màu đất đỏ quạch trơ trọi trong ánh nắng khô khốc và gay gắt. Lại qua vài con dốc, vài khúc quanh, đến Simacai vào giữa trưa nắng nhất, thị trấn đang được quy hoạch lại, đường to và rất rộng nhưng thưa thớt bóng nhà. Bữa trưa có món canh cá chiên, thứ cá câu được dưới sông Chảy, rất quý. Con đường từ Simacai sang Mường Khương nhỏ và rất xấu, chúi xuống dòng sông Chảy đục ngầu cuồn cuộn. Chúng tôi phải sang sông bằng đò tay kéo. Dừng xe ở khúc ngoặt, trải tầm mắt ra phía trước, bên dưới là vực sâu thăm thẳm lẫn trong đám lá rừng, phía trên núi cao ngang mắt là cánh chim cắt đang săn mồi. Vượt lên con dốc lởm chởm toàn đá hộc, chiếc xe gầm lên, tay lái rung bần bật, tai tôi như ù đi. Đèo Pha Long đang ở dưới chân mình. Và sau một khúc quanh, nắng gió ùa vào, ngập tóc ngập mắt. Tây Bắc hiện lên, hùng vĩ như một bức tranh huyền thoại. Núi trải điệp điệp trùng trùng, lô nhô như những chiếc bát úp ngược khổng lồ chạy tít về phía biên giới. Dòng sông Chảy như con dao cắt đôi dãy núi, nhỏ tí như sợi chỉ xanh, chảy uốn khúc quanh co dưới thung sâu. Tôi đứng lặng yên bên vách núi, ngỡ như mình là kỵ sĩ lang thang, chỉ mây gió là bạn đồng hành… Cao nguyên Bắc Hà (Lào Cai), ở độ cao trên dưới 1.000m so với mặt nước biển, cách tỉnh lỵ Lào Cai 65km về hướng Đông Bắc. Vùng cao nguyên đá vôi này có khí hậu quanh năm mát mẻ và là xứ sở mận Tam Hoa nổi tiếng. Rượu ngô nồng say của chợ phiên cũng là một món đặc sản nổi tiếng, không thể bỏ qua.