Lễ hội Đổ Giàn

Đổ giàn là một lễ hội văn hóa đặc sắc của miền đất võ Bình Định do một số dòng họ người Hoa lĩnh xướng.Trước kia lễ hội diễn ra  từ ngày rằm đến 16 và 17 tháng 7 âm lịch (4 năm tổ chức một lần) tại Chùa Ngũ Bang Hội Quán thuộc thôn An Thái xã Nhơn Phúc huyện An Nhơn. Sau một thời gian dài bị lãng quên giờ đây  Sở Văn hóa Thông tin Bình Định đang phối hợp với địa phương khôi phục lễ hội để gìn giữ một nét văn hoá đẹp của cùa người dân đất võ.

Theo người già trong làng kể lại cũng như các lễ hội khác lễ hội Đổ Giàn gồm 2 phần :

 Phần lễ, khoảng 2-3 giờ sáng rằm là bắt đầu lễ rước nước, lấy từ sông Kôn, cách vài ba cây số về phía thượng nguồn ở đoạn sông sâu, nước trong sạch nhất. Nước được chứa trong cái chum đất mới sạch sẽ để trên kiệu hoa gọi là Long Đình, có cờ phướn, nhạc, chiêng trống… Ban lễ đưa nước về dâng lên bàn thờ Phật trong chánh điện và các bàn thờ hai bên tả hữu. Mờ sáng ngày rằm là tiến hành lễ rước Phật, có chiêng trống, cờ phướn, học trò gia lễ đi hai bên kiệu hoa, đi giữa là ban lễ. Xuất phát từ chùa Hội Quán lần lượt đi hết các chùa của người Hoa trong phố và đến chùa Phổ Tịnh là chùa Phật để làm lễ rước Phật, thỉnh kinh, thỉnh thầy. Hai bên dãy phố, nhà nào cũng thiết hương án, lễ vật trước sân, khi đoàn rước Phật đi ngang thì chủ nhà ra cắm hương trên kiệu hoa. Bắt đầu khai lễ tại chánh điện là làm thủ tục cung nghinh chức sự (chủ sám, kinh sư, công văn, thuyết pháp…) và trình tự khai kinh, niệm kinh, tụng kinh, trai đàn và cúng chẩn diễn ra suốt 3 ngày đêm.

Phần hội được chuẩn bị khá công phu, tốn kém. Một khán đài (giàn) bằng gỗ và tre được dựng lên trước cổng chùa. Giàn cao hơn 2 mét, chiều rộng mỗi bề khoảng 4 mét đủ đặt hương án, lễ vật gồm tam sanh (heo, bò, dê) và hoa quả, đứng cúng trên giàn lễ chỉ có ban lễ và học trò gia lễ, áo mão theo từng chức sự của nghi thức. .

Tối rằm là làm lễ phóng đăng, phóng sanh (chim, cá) ở giữa sông Kôn; múa lân và hát bội; 3 đêm liền nhà nào cũng thắp đèn lồng rực sáng cả phố chợ và hương án trước nhà. Trước sân chùa có dựng một ngôi nhà tạm lắp ghép bằng gỗ được làm sẵn, xong lễ hội là xếp lại đến kỳ sau lại dựng lên. Khách thập phương xa gần đến dự lễ hội, kể cả người hành khất đều được vào nhà tạm ăn uống, nghỉ ngơi.

 

Trong phần hội có nghi thức khá quan trọng “Xô cỗ, xô giàn” về sau gọi là đổ giàn. Khi nghi lễ chuẩn bị kết thúc, đám đông bên dưới trở nên xôn xao, rộn rịp. Những người già, phụ nữ, trẻ em thì dãn ra vòng ngoài để cho những võ sĩ và những người khỏe tiến vào. Những người tiên phong lên giàn hườm sẵn trong tư thế chuẩn bị lao lên, mắt hướng về phía giàn cao, chờ đợ cho đến khi vị chủ tế tuyên bố xô giàn, cho phép cuộc tranh tài bắt đầu. Các võ sĩ tài nghệ cao, phi thân lên giàn tìm cách cướp lấy cỗ heo quay. Sau đó phải luồn lách, lao ra khỏi đám đông, mang con heo quay chạy về địa điểm an toàn đã  định. Tất nhiên, mỗi nhóm tranh tài đã có phân công người bảo vệ, cản ngăn những đối thủ lợi hại khác có thể giật lại ngay trên tay. Trong cuộc tranh tài này, các võ sĩ dùng tất cả các ngón võ, chiến thuật khôn ngoan để giành chiến thắng về mình. Hầu như Đổ Giàn năm nào phần thắng cũng thuộc về các võ sĩ An Thái, vì bản lĩnh võ công và vì lợi thế “sân nhà”. Vì tinh thần thượng võ nên các trường phái võ thắng không kiêu, bại không nản.

Và người ta cũng tin rằng, bên thắng sẽ được hên cả năm, vì nhờ được “lộc thần”. Còn bên thua thì “mài sắc ý chí” chờ mùa tranh tài năm sau.

Lễ hội có ý nghĩa tôn vinh tinh thần thượng võ trên miền đất võ An Thái, đã từng góp phần quan trọng trong lịch sử chống ngoại xâm để cho “Quốc thái – Dân an”, làm phong phú thêm kho tàng di sản văn hóa của quê hương Bình Định.

Share on facebook 0 người thích - Like