Nói tới lạc rang của đất kinh kỳ là nói tới lạc rang húng lìu, lạc rang mặn hoặc ngọt của Hà Nội xưa. Thứ lạc ấy bây giờ tuy vẫn còn nhưng hương vị quyến rũ thời xa xưa dường như đã phôi pha...
Vào những năm 50, mỗi khi mưa phùn gió bấc, tối đến, các đường phố Hà Nội lại lảnh lót tiếng rao "ai ngố rang, lạc rang nóng ròn" hoặc "ai ngố rang, lạc rang, hạt dẻ "đê"". Những người phụ nữ hoặc em nhỏ đội trên đầu chiếc thúng đựng những hạt lạc rang, ngô rang, hạt dẻ rang được ủ nóng trong những chiếc tải đay. Chỉ cần một hào là đã có một bát ngô rang, hột nào hột nấy nở bung, trắng muốt, hạt dẻ rang hoặc một gói nhỏ lạc rang. Ấy là những thứ quà đơn giản của người bình dân, người bán cũng không cần có vốn nhiều và kỹ thuật rang cũng đơn giản chứ không cầu kỳ.
Nhưng đã nói tới lạc rang của đất kinh kỳ một thuở phải nói tới lạc rang húng lìu, lạc rang mặn, hoặc lạc rang ngọt được đựng trong những chiếc hòm nho nhỏ - làm bằng thiếc hay đóng bằng gỗ - được rao bán ở mấy khu phố cổ. Cũng vẫn chỉ là những hạt lạc được rang trên chiếc chảo gang nhưng ngon tuyệt trần đời. ể có món lạc rang đặc sản đó là cả một bí quyết mà không phải ai cũng bắt chước được. Có vậy, những hạt lạc đó mới nuôi được cả nhà no đủ quanh năm chứ không phải là cảnh chạy ăn từng bữa như những người nghèo bán lạc rang đựng trong chiếc thúng. Tiếng rao cũng khác hẳn: "phát xang, phát xang, lạc rang húng lìu". Tiếng rao lạ lắm. Lúc đầu vang xa, sau cứ nhỏ dần tỷ như tiếng rao "bánh tây, bánh tây nóng ròn" một thuở. Thuở nhỏ, tôi chỉ thấy mấy ông già Tầu, nhà ở mấy phố hoặc ngõ nhỏ gần rạp Quảng Lạc, bán thứ lạc rang húng lìu hoặc đi rong các phố hoặc ngồi bến xe điện Bờ Hồ. Không thấy phụ nữ rao bán thứ quà này. Lạ vậy đó, cũng như thuở đó đâu có thấy các bà, các chị đẩy chiếc xe bán rong lục tào xá, chí mà phù, được làm bằng đậu xanh hoặc vừng đen. ể rang được những mẻ lạc ngon, ròn, thơm mùi húng lìu đâu có đơn giản. Bí quyết là ở chỗ sao tẩm húng lìu. Chả vậy, sau này, ở cái thời xếp hàng rồng rắn mua cốc bia hơi, ta cũng được các chị mậu dịch viên bán kèm với gói lạc rang húng lìu nhưng ăn vừa ỉu xìu vừa hăng hắc chứ đâu có thơm thơm như cái món lạc rang húng lìu được gọi là "phát xang" thuở trước. Bây giờ, ở phố Tạ Hiện và một số nơi khác cũng bán loại lạc rang này, cũng ngon, nhưng những hột lạc rang húng lìu của mấy ông già Tầu thuở trước còn ngon hơn nhiều. Chớ có lấy làm lạ, chớ có cho rằng cũng chỉ là hột lạc ngâm tẩm húng lìu rồi rang lên thì ai mà chả làm được. Nhiều khi cái bí quyết "công nghệ" rất đơn giản ấy thế mà ta chả bắt chước được đâu.
Ai dám bảo "nhất nghệ tinh" không "nhất thân vinh" nào. "Phát xang, lạc rang nóng giòn", một thứ quà tuy rẻ tiền, nhưng cũng là một thứ đặc sản một thời của đất kinh kỳ.
Share on facebook 0 người thích - Thích