Núi có 3 ngọn, ngọn giữa cao, hai ngọn tả hữu chĩa ra như hai cánh chim, vì vậy còn có tên là Diên Xỉ Sơn.(“ Diên” là diều hâu, “xỉ ” là cánh chim ) - con chim diều hâu liệng.

Nói đến những trái núi có dáng hình người phụ nữ đứng bế con trông ngóng chồng thì ở nhiều nước đều có. Đó là “vọng phu thạch” ở miền Nam Trung Quốc, gần biên giới Việt Nam. “Người đàn bà” này đứng trên “Sư tử đầu sơn”, cõng trên lưng đứa con. ở Thái Lan cũng có “Vọng phu thạch” thuộc vịnh Thái Lan. Riêng Việt Nam, nhiều nơi có hòn vọng phu là Nàng Tô Thị ở Lạng Sơn và núi Đá Bia tại Phú Yên, gần Đèo Cả.

Nhưng một trái núi có dáng hình người phụ nữ nằm ngửa, khoả thân thì chỉ ở Ninh Bình mới có.

Trên núi có chùa, xung quanh có nhiều hang động u minh. Núi có tên gọi là Ngọc Mỹ Nhân vì nếu du khách đi từ phía Nam ra Bắc theo đường quốc lộ 1A, cách thành phố Ninh Bình khoảng 4 km, nhìn về phía thành phố, thấy một trái núi trông như một cô gái mình trần, nằm ngửa, nhìn lên trời mây bao la, đầu quay phía đông, trông rất đẹp.

Đền Đức Thánh cả dưới chân núi Ngọc Mỹ Nhân.

Đây là “thiếu nữ nằm chơi quá giấc nồng”, nhưng không còn “yếm đào trễ xuống dưới nương long” nữa, mà là khoả thân, kiều diễm, nằm giữa thanh thiên bạch nhật như kiêu hãnh, thách thức, cố ý, muốn tự khẳng định sắc đẹp mê hồn của mình để:

Quân tử dùng dằng chẳng muốn đi
Đi thì cũng dở ở không xong.

Có lẽ không một trái núi nào trên đất nước ta lại có một dáng hình đẹp và cái tên mỹ miều như thế, do Nguyễn Công Trứ có con mắt tinh đời đã gọi được tên.

Theo NinhBinhTourism