Vạn Hạnh- Nguyễn Vạn Hạnh - (…-Mậu Ngọ 1018)
Thiền sư đời Tiền Lê/, họ Nguyễn không rõ tên, pháp danh Vạn Hạnh, quê ở châu Cổ Pháp, lộ Bắc Giang (sau thuộc phủ Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh. Nhân dân thường gọi là Sư Vạn Hạnh, được người đời xem như là người có công đầu trong việc tạo dựng nhà Lý.
Ông thông tam giáo, riêng sùng đạo Phật. Năm 21 tuổi ông tu ở chùa Lục Tổ, thuộc làng Đình Bảng (vùng Đình Bảng, Bắc Ninh), thọ giới với sư Định Huệ.
Tuy đi tu, nhưng ông vẫn quan tâm đến những biến cố chính trị quân sự trong thời ấy. Vua Lê Đại Hành xem ông là cố vấn và ông từng góp ý kiến trong việc chống ngoại xâm và dựng nước. Biết trước nhà Tiền Lê suy vong vì Lê Ngọa Triền thất nhân tâm, ông có công đóng góp vào việc giúp Lý Công Uẩn dứt nhà Lê, dựng nên nhà Lý. Do đó khi Lý Công Uẩn lên ngôi, tức Lý Thái tổ, ông càng được trọng đãi, phong làm Quốc sư.
Ông nối truyền tâm ấn, nghiễm nhiên là thế hệ thứ 12, dòng thiền Nam Phương.
Ngày 15-5 Âm lịch Mậu Ngọ (30-6-1018) ông mất.
Ngoài mấy bài sấm truyền, ông có bài kệ còn được truyền tụng, nhan đề Thị đệ tử.
Vạn Hạnh (938 – 1025) là tên một vị thiền sư người Việt có nhiều đóng góp trong việc mở ra triều đại nhà Lý, một trong những triều đại nổi bật nhất trong lịch sử Việt Nam. Ông được xem là cố vấn của vua Lê Đại Hành, là người thầy của Lý Công Uẩn, đã hướng dẫn cho vị này một thời gian dài trước và sau khi triều Lý thành lập. Ông cũng là một nhà tiên tri.
Hành trạng
Thiền sư họ Nguyễn, quê châu Cổ Pháp (nay thuộc thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh), từ thuở nhỏ đã thông minh, học thông Nho, Lão, Phật và nghiên cứu hàng trăm bộ luận Phật giáo. Năm 21 tuổi ông xuất gia, tu học với bạn là thiền sư Ðịnh Tuệ dưới sự chỉ dẫn của thiền sư Thiền Ông tại chùa Lục Tổ. Sau khi Thiền Ông mất, ông bắt đầu chuyên thực tập Tổng Trì Tam Ma Ðịa, nên sau này hễ ông nói lời gì đều được thiên hạ cho là phù sấm. Vua Lê Ðại Hành rất tôn kính ông. Năm 980, Hầu Nhân Bảo của nhà Tống mang quân sang đóng ở núi Cương Giáp Lãng định xâm chiếm nước Đại Cồ Việt, vua triệu ông vào hỏi nếu đánh thì thắng hay bại. Ông đáp trong vòng từ ba đến bảy ngày giặc sẽ rút lui. Lời này sau ứng nghiệm. Khi vua Lê Ðại Hành muốn can thiệp vào Chiêm Thành để cứu sứ giả bị Chiêm Thành bắt giữ nhưng còn do dự, thì Vạn Hạnh nói đây là cơ hội đừng để mất. Sau đó lời này nghiệm, và trận ấy quân Lê thành công.
Trong cuộc vận động Lý Công Uẩn lên ngôi, ông đã tác động dư luận quần chúng bằng sấm truyền rất hữu hiệu. Sách Thuyền Uyển Tập Anh nói những loại sấm truyền và tiên tri ông dùng có rất nhiều thứ không kể hết được. Sách này kể ra một vài phương pháp đã dùng: Hồi Lê Ngọa Triều đang thi hành chính sách bạo ngược bị thiên hạ ghét bỏ, thì tại Cổ Pháp có một con chó trắng xuất hiện trên lưng nó có hai chữ “thiên tử” lấm tấm bằng lông đen. Thiên hạ bèn đồn rằng con chó là tượng trưng cho năm Tuất, và một bậc thiên tử sẽ sinh vào năm Tuất sẽ xuất hiện cũng vào năm Tuất (tức năm 1010).
Ngày Rằm tháng Năm năm Thuận Thiên thứ 9 (tức 30 tháng 6 năm 1018), khi công hạnh đã viên mãn, Thiền sư gọi đồ chúng lại dặn dò, đọc bài kệ rồi thị tịch. Vua Lý Thái Tổ và tất cả triều thần nhà Lý đến làm lễ Trà tỳ, thỉnh Xá lợi của ngài về thờ tại chùa Tiêu Sơn (Bắc Ninh).Bài kệ như sau: "Thân như bóng chớp có rồi không Cây cối xanh tươi thu não nùng Mặc cuộc thịch suy đừng sợ hãi Kìa kìa ngọn cỏ giọt sương đông"
Ảnh hưởng
Vua Lý Nhân Tông (1072-1127) có bài kệ truy tán rằng:
Phiên âm:
Vạn Hạnh dung tam tế
Chân phù cổ sấm cơ
Hương quan danh Cổ Pháp
Trụ tích trấn vương kỳ
Bản dịch (không rõ dịch giả)
Vạn Hạnh thông ba cõi
Thật hợp lời sấm xưa
Quê hương tên Cổ Pháp
Chống gậy trấn kinh vua
Bản dịch của Nguyễn Văn Trình (1872-1949)
Học thông tam giới ghê thay
Rằng thầy Vạn Hạnh thi tài rất cao.
Cửa làng Cổ pháp tiếng reo
Gậy tăng đủng đỉnh bay vào Đế đô.
Trước năm 1975, ở miền nam Việt Nam có một viện đại học mang tên ông là Viện Đại học Vạn Hạnh. Hiện nay, nhiều thành phố ở Việt Nam có tên đường "Sư Vạn Hạnh" để tưởng nhớ một vị thiền sư đã ghi lại nhiều dấu ấn trong lịch sử dân tộc.
-a558.html',%20'V%E1%BA%A1n%20H%E1%BA%A1nh%20(Nguy%E1%BB%85n%20V%E1%BA%A1n%20H%E1%BA%A1nh)%20-%20Danh%20th%E1%BA%AFng%20-%20danh%20nh%C3%A2n,%20v%C4%83n%20h%C3%B3a%20-%20%E1%BA%A9m%20th%E1%BB%B1c%20Vi%E1%BB%87t%20Nam',%20'%20%20%20%20%20%20V%E1%BA%A1n%20H%E1%BA%A1nh-%20Nguy%E1%BB%85n%20V%E1%BA%A1n%20H%E1%BA%A1nh%20-%20(…-M%E1%BA%ADu%20Ng%E1%BB%8D%201018)%20%20Thi%E1%BB%81n%20s%C6%B0%20%C4%91%E1%BB%9Di%20Ti%E1%BB%81n%20Lê/,%20h%E1%BB%8D%20Nguy%E1%BB%85n%20không%20rõ%20tên,%20pháp%20danh%20V%E1%BA%A1n%20H%E1%BA%A1nh,%20quê%20%E1%BB%9F%20châu%20C%E1%BB%95%20Pháp,%20l%E1%BB%99%20B%E1%BA%AFc%20Giang%20(sau%20thu%E1%BB%99c%20ph%E1%BB%A7%20T%E1%BB%AB%20S%C6%A1n,%20t%E1%BB%89nh%20B%E1%BA%AFc%20Ninh.%20Nhân%20dân%20th%C6%B0%E1%BB%9Dng%20g%E1%BB%8Di%20là%20S%C6%B0%20V%E1%BA%A1n%20H%E1%BA%A1nh,%20%C4%91%C6%B0%E1%BB%A3c%20ng%C6%B0%E1%BB%9Di%20%C4%91%E1%BB%9Di%20xem%20nh%C6%B0%20là%20ng%C6%B0%E1%BB%9Di%20có%20công%20%C4%91%E1%BA%A7u%20trong%20vi%E1%BB%87c%20t%E1%BA%A1o%20d%E1%BB%B1ng%20nhà%20Lý.%20%20Ông%20thông%20tam%20giáo,%20riêng%20sùng%20%C4%91%E1%BA%A1o%20Ph%E1%BA%ADt.%20N%C4%83m%2021%20tu%E1%BB%95i%20ông%20tu%20%E1%BB%9F%20chùa%20L%E1%BB%A5c%20T%E1%BB%95,%20thu%E1%BB%99c%20làng%20%C4%90ình%20B%E1%BA%A3ng%20(vùng%20%C4%90ình%20B%E1%BA%A3ng,%20B%E1%BA%AFc%20Ninh),%20th%E1%BB%8D%20gi%E1%BB%9Bi%20v%E1%BB%9Bi%20s%C6%B0%20%C4%90%E1%BB%8Bnh%20Hu%E1%BB%87.%20%20Tuy%20%C4%91i%20tu,%20nh%C6%B0ng%20ông%20v%E1%BA%ABn%20quan%20tâm%20%C4%91%E1%BA%BFn%20nh%E1%BB%AFng%20bi%E1%BA%BFn%20c%E1%BB%91%20chính%20tr%E1%BB%8B%20quân%20s%E1%BB%B1%20trong%20th%E1%BB%9Di%20%E1%BA%A5y.%20Vua%20Lê%20%C4%90%E1%BA%A1i%20Hành%20xem%20ông%20là%20c%E1%BB%91%20v%E1%BA%A5n%20và%20ông%20t%E1%BB%ABng%20góp%20ý%20ki%E1%BA%BFn%20trong%20vi%E1%BB%87c%20ch%E1%BB%91ng%20ngo%E1%BA%A1i%20xâm%20và%20d%E1%BB%B1ng%20n%C6%B0%E1%BB%9Bc.%20Bi%E1%BA%BFt%20tr%C6%B0%E1%BB%9Bc%20nhà%20Ti%E1%BB%81n%20Lê%20suy%20vong%20vì%20Lê%20Ng%E1%BB%8Da%20Tri%E1%BB%81n%20th%E1%BA%A5t%20nhân%20tâm,%20ông%20có%20công%20%C4%91óng%20góp%20vào%20vi%E1%BB%87c%20giúp%20Lý%20Công%20U%E1%BA%A9n%20d%E1%BB%A9t%20nhà%20Lê,%20d%E1%BB%B1ng%20nên%20nhà%20Lý.%20Do%20%C4%91ó%20khi%20Lý%20Công%20U%E1%BA%A9n%20lên%20ngôi,%20t%E1%BB%A9c%20Lý%20Thái%20t%E1%BB%95,%20ông%20càng%20%C4%91%C6%B0%E1%BB%A3c%20tr%E1%BB%8Dng%20%C4%91ãi,%20phong%20làm%20Qu%E1%BB%91c%20s%C6%B0.%20%20Ông%20n%E1%BB%91i%20truy%E1%BB%81n%20tâm%20%E1%BA%A5n,%20nghi%E1%BB%85m%20nhiên%20là%20th%E1%BA%BF%20h%E1%BB%87%20th%E1%BB%A9%2012,%20dòng%20thi%E1%BB%81n%20Nam%20Ph%C6%B0%C6%A1ng.%20%20Ngày%2015-5%20Âm%20l%E1%BB%8Bch%20M%E1%BA%ADu%20Ng%E1%BB%8D%20(30-6-1018)%20ông%20m%E1%BA%A5t.%20%20Ngoài%20m%E1%BA%A5y%20bài%20s%E1%BA%A5m%20truy%E1%BB%81n,%20ông%20có%20bài%20k%E1%BB%87%20còn%20%C4%91%C6%B0%E1%BB%A3c%20truy%E1%BB%81n%20t%E1%BB%A5ng,%20nhan%20%C4%91%E1%BB%81%20Th%E1%BB%8B%20%C4%91%E1%BB%87%20t%E1%BB%AD.%20',%20'https://ditichlichsuvanhoa.com/upload/danhnhan/Van_Hanh.jpg',%20800,%20500)){kind=link}