Mai Văn Chung

Mai Văn Chung (Văn Chung, 1914-1984)

Mai Văn Chung (1914-1984). Mai Văn Chung là nhạc sĩ, bút danh Văn Chung, sinh năm 1914 tại Hà Nội. Quê ở Cống Vân, xã Tân Hưng huyện Tiên Lữ.

Văn Chung thuộc vào thế hệ nhạc sĩ sáng tác tiêu biểu của nền âm nhạc hiện đại Việt Nam. Tác phẩm nhạc mới đầu tay là bài “Tiếng sáo chăn trâu”, ra đời năm 1935. Đây cũng là một trong những sáng tác đầu tiên của nền âm nhạc mới Việt Nam. Từ đó cho đến tháng 8 năm 1945, ông đã viết được gần 30 bài hát và bản nhạc cho đàn dân tộc, tiêu biểu là các ca khúc: Bên hồ liễu (1936), Bóng ai qua thềm (1937), Hồ xuân và thiếu nữ (1939)…

Hoạt động âm nhạc bằng tự học. Ông sử dụng nhạc cụ và sáng tác nhạc mới. Ông cũng là một trong những người sáng lập và tổ chức nhà xuất bản TRICEA chuyên in và phát hành các ca khúc mới của Việt Nam để chống lại ảnh hưởng của nhạc Tây - Tầu. Ông là một trong những người nòng cốt, diễn viên kịch nói của Đoàn kịch do Thế Lữ thành lập (1943).

Cách mạng Tháng Tám thành công, ông phục vụ ở Đài phát thanh Tiếng nói Việt Nam. Toàn quốc kháng chiến bùng nổ, ông gia nhập nhóm văn nghệ sĩ lên chiến khu, phụ trách tổ văn nghệ trong quân đội, sau đó chuyển sang Đoàn Văn công Tổng Cục chính trị. Trong kháng chiến chống Pháp, ông có nhiều ca khúc phổ biến rộng rãi như “Hò dân công” (1947), “Ăn no đánh thắng” (1954)…

Ca khúc “Đợi anh về” (thơ Ximônốp - Tố Hữu dịch) là một đóng góp trong việc phổ nhạc cho thơ.

Từ sau ngày miền Bắc giải phóng (1954) ông về công tác ở Bộ Văn hóa, sáng tác nhiều bài về công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội: Ba cô gái đảm (1963), Cấy lúa thẳng hàng (1966), Cấy lúa xuân (1971)… Bài ca trên đường thống nhất, Từng bước đi vững chắc, Bác Hồ đời đời sống mãi… Ông cũng sáng tác cho thiếu nhi, tiêu biểu “Lý và Sáo”. Từ năm 1964, ông làm Giám đốc Nhà hát giao hưởng - Hợp xướng nhạc vu kịch Việt Nam.

Ông mất ngày 27 tháng 8 năm 1984 tại Hà Nội, thọ 70 tuổi.

Nửa thế kỷ sáng tạo nghệ thuật, nhạc sĩ Văn Chung đã để lại một di sản quý báu cho thiếu nhi và một số tác phẩm âm nhạc thính phòng.

Nhạc sĩ Văn Chung (1914 - 1984) thuộc thế hệ tiên phong của nền tân nhạc Việt Nam, ông là tác giả của những nhạc phẩm nổi tiếng Bóng ai qua thềm, Trên thuyền hoa...

Văn Chung tên thật là Mai Văn Chung, sinh ngày 20 tháng 6 1914, quê quán ở Phù Tiên, Hải Hưng, nay thuộc tỉnh Hưng Yên. Khởi đầu con đường âm nhạc với những kiến thức ít ỏi tự học, ông chơi mandoline, contrebasse cho các tiệm nhảy ở Hà Nội. Sau đó Văn Chung cùng Lê Yên và Doãn Mẫn thành lập nhóm Tricéa, cùng nhau trình diễn và sáng tác. Năm 1935 ông viết bản nhạc đầu tay Tiếng sáo chăn trâu. Sau đó cùng các thành viên của Tricéa, ông tiếp tục sáng tác những bản như Bên hồ liễu (1936), Bóng ai qua thềm (1937), Hồ xuân và thiếu nữ (1939). Ngoài ra, ông còn tham gia Đoàn kịch Anh Vũ với những nghệ sĩ nổi tiếng như Thế Lữ, Song Kim, Phạm Văn Đôn, Nguyễn Xuân Khoát...

Sau Cách mạng tháng Tám, ông về làm việc tại Đài Phát thanh Tiếng nói Việt Nam. Và khi toàn quốc kháng chiến bùng nổ, Văn Chung cùng các văn nghệ sĩ lên chiến khu, phụ trách văn nghệ trong một số đơn vị quân đội và sau đó chuyển về Đoàn văn công Tổng cục Chính trị. Trong khoảng thời gian 1945-1954, ông sáng tác không nhiều và không có ca khúc nào gây được tiếng vang. Hòa bình lập lại, ông về công tác tại Bộ Văn hóa, từ 1964 ông là giám đốc Nhà hát Giao hưởng - Hợp xướng - Nhạc vũ kịch Việt Nam. Ông còn là uỷ viên thường vụ Ban chấp hành Hội nhạc sĩ Việt Nam khoá II.

Giai đoạn sau 1954, ông lại sáng tác mạnh mẽ. Ca khúc của ông đề cập đến nhiều đề tài, nhưng về đề tài nông thôn kháng chiến, ông có nhiều ca khúc thành công như: Hò dân cày (1954), Gái thôn Đoài, trai thôn Thượng (1956), Tính hẹn cùng tình (1959), Ba cô gái đảm (1963), Lúa cấy thẳng hàng (1966)...

Văn Chung cũng có nhiều ca khúc viết cho thiếu nhi thành công như Lỳ và Sáo, Lượn tròn lượn khéo, Đếm sao, Trăng theo em rước đèn, Trăng xinh ngoan... và một vài kịch hát Sói xám ăn gì?, Miu vàng của mẹ, Những đoá hoa xuân... Ông còn viết một số nhạc phẩm khí nhạc như Tiếng sáo quê hương (cho flute), Hương lúa (cho piano), nhạc cho kịch thơ Lam Sơn tụ nghĩa, nhạc cho một số bộ phim. Ông đã xuất bản tuyển tập Quê tôi giải phóng (NXB Văn Hoá, 1974), Tuyển chọn ca khúc Văn Chung (Nhà xuất bản Âm nhạc, 1974) và album tác giả Văn Chung.

Văn Chung mất ngày 27 tháng 8 năm 1984 tại Hà Nội. Ông được truy tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật năm 2007.
Tác phẩm

    Ba cô gái đảm
    Bên hồ liễu
    Bóng ai qua thềm
    Đếm sao
    Đôi mắt huyền
    Gái thôn Đoài, trai thôn Thượng
    Hãy giữ gìn lấy Việt Nam
    Hò dân cày
    Hồ Vị Xuyên
    Hồ xuân và thiếu nữ
    Khúc ca ban chiều
    Lỳ và Sáo
    Lúa cấy thẳng hàng
    Lượn tròn lượn khéo
    Những ngôi sao trên mặt đất
    Phút giao ca
    Tiếng sáo chăn trâu
    Tính hẹn cùng tình
    Trăng theo em rước đèn
    Trăng xinh ngoan
    Trên thuyền hoa

Và một số Kịch hát: Miu vàng của mẹ, Những đoá hoa xuân, Sói xám ăn gì? cùng nhạc phẩm khí nhạc Tiếng sáo quê hương (cho flute), Hương lúa (cho piano).

Share on Facebook 0 người thích - Thích